Bijlage 1 Provinciale agenda's voor de regio

Holland-Rijnland

Ambities en opgaven
In 2040 is de regio een bereikbare, economisch sterke eenheid. Belangrijke kans daarbij is het steviger vervullen van de schakelfunctie tussen de Zuidvleugel (Den Haag, Rotterdam) en de Noordvleugel (Amsterdamse regio) van de Randstad. Daarbij ligt het economische zwaartepunt op verdere ontwikkeling van de kenniscentra Leiden en Noordwijk en de integrale ontwikkeling van de greenport Bollenstreek. Verstedelijking vindt plaats binnen de As Leiden-Katwijk om zo de Bollenstreek open te houden. De bereikbaarheid is in 2040 verbeterd als gevolg van investeringen in de infrastructuur voor zowel het wegverkeer als het openbaar vervoer. Daarnaast is de kwaliteit en de ontsluiting van het landschappelijk netwerk in en om het stedelijk gebied verbeterd.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 1 en op kaart 1. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 1 Overzicht selectie programma’s en projecten in Holland-Rijnland}

HOLLAND RIJNLAND
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
IRP As Leiden Katwijk
Ontwikkeling Valkenburg	Versterken van het stedelijk netwerk Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Voorzien in duurzame vormen van energie en benutten van potenties van duurzame energievoorziening	Stimulerend	Woningbouwlocatie met circa 5.000 woningen is gerealiseerd (ALK-totaal: ruim 15.000 woningen)
RijnlandRoute	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Hoogwaardige wegverbinding ten behoeve ontsluiting Holland-Rijnland aangelegd
RijnGouwelijn	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Hoogwaardige openbaar-vervoersverbinding tussen Gouda en Noordwijk - Katwijk is operationeel
Ontwikkeling in Biolifescience in Leiden	Behouden en aantrekken van bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Stimulerend	Hoeveelheid kennisintensieve bedrijven toegenomen
Rijksbufferzone Wassenaar	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Cultuurhistorische Hoofdstructuur behouden Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Kwaliteit rijksbufferzone is verbeterd Resterende onderdelen Ecologische Hoofdstructuur zijn aangelegd
Greenport Bollenstreek	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Participerend Stimulerend Kaderstellend	Teeltareaal op peil gehouden Bereikbaarheid verbeterd door aanleg diverse ontsluitingswegen
IRP Oude RIjnzone
Herstructurering bedrijventerreinen en beperken nieuwe bedrijventerreinen	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Versterken van het stedelijk netwerk Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend Stimulerend Kaderstellend	Geherstructureerde bedrijfsterreinen
Nieuw bedrijventerrein - Ontsluiting N11	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Ontsluiting Barrepolder via N11 is verbeterd
Woningbouw ten behoeve van RijnGouwelijn	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Stimulerend	Gerealiseerde woningen
Openhouden landschap en aanleg recreatieve fietspaden	Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend	Ecologische verbindingszones gerealiseerd, ontsluiting landschap voor recreatieve fietsers
MIRT
MIRT verkenning Integrale benadering Holland Rijnland (IBHR vervolgfase)	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Participerend	Bereikbaarheid + mogelijkheden voor woningbouw en werkgelegenheid verbeteren in Holland Rijnland rekening houdend met leefbaarheid, landschap en milieu
Actieprogramma Water
Nationaal Deltaprogramma	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Actieprogramma Greenports
Greenport Boskoop	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Participerend Stimulerend Kaderstellend	Nadere afspraken te maken over concrete resultaten 2020
Greenport Bollenstreek	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Participerend Stimulerend Kaderstellend	Teeltareaal op peil gehouden Bereikbaarheid verbeterd door aanleg diverse ontsluitingswegen
Saneren verspreide glastuinbouw	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend Participerend Stimulerend	Verspreide glastuinbouw gesaneerd, o.m. in Noordse Buurt
Groene Ruggengraat
Groene Ruggengraat	Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend	Groene Ruggengraat is gerealiseerd
Zuidvleugelnet
Stedenbaan	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Stimulerend	Station Sassenheim is geopend Verstedelijking rondom stations is toegenomen
Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend	Nieuwbouw 24.100 woningen
Zuidvleugelgroenstructuur
Provinciaal landschap Wijk en Wouden	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen	Regisserend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma bepaald Div. projecten uitgevoerd
Provinciaal landschap Hollands Plassengebied	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen	Regisserend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma bepaald Div. projecten uitgevoerd
Provinciaal landschap Duin, Horst en Weide	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen	Regisserend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma bepaald Div. projecten uitgevoerd
Bereikbaarheid
N207 Capaciteitsverruiming Alphen - Leimuiden	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Doorstroming N207 Alphen - Leimuiden in verbeterd
Buscorridor Alphen - Schiphol	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Buscorridor Alphen - Schiphol is gerealiseerd
Buscorridor Duin- en Bollenstreek	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Buscorridor Duin- en Bollenstreek is gerealiseerd
Noordelijke Randweg Rijnsburg	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Duidelijkheid over tracé en uitvoeringstraject
Noordelijke ontsluiting Greenport	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Duidelijkheid over tracé en uitvoeringstraject
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden gerealiseerd conform planning Fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten

^{Kaart 1 Overzicht selectie programma’s en projecten Holland-Rijnland}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Voor Holland-Rijnland betekent deze benadering het volgende:

De ontwikkeling van de greenport Bollenstreek en de woningbouwopgave in de regio is onlosmakelijk verbonden aan de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur (Rijnlandroute en RijnGouwelijn). Daarom is het zaak de integrale benadering van deze problematiek nog steviger op te pakken. In het verlengde hiervan geldt dat de ontwikkeling van Valkenburg onlosmakelijk verbonden is met de aanleg van de RijnlandRoute en de RijnGouwelijn (conform het motto Eerst bewegen, dan bouwen). Ook de ontwikkeling van de groene buffer is randvoorwaardelijk voor de ontwikkeling van Valkenburg.
Dat de follow-up van de MIRT-verkenning Integrale benadering Holland Rijnland (IBHR) hierbij dient te worden betrokken geldt als een vanzelfsprekendheid.
De ontwikkeling van de Oude Rijnzone biedt een totaalpakket aan samenhangende activiteiten (economie, infrastructuur (RijnGouwelijn, N207), wonen, groen). Een kwaliteitsverbetering van dit gebied kan niet tot stand komen indien deze samenhang wordt losgelaten.
1. Voor de greenports spelen rond samenhang twee kwesties
2. Voor de greenport Boskoop is verwerking van de Integrale structuurvisie greenport Boskoop in de structuurvisie aan de orde nadat dit document eenmaal door de gemeenteraden is vastgesteld.
Voor de glastuinbouw in de Rijnstreek geldt dat voor de verdere ontwikkeling hiervan de nodige, provincie-overstijgende afstemming nodig is vanwege de greenport Aalsmeer. Ook de ontwikkeling van infrastructuur kan hiervan niet los worden gezien.
Zuidvleugelnet: het stedelijke netwerk geldt als bovenregionale opgave waarvoor per definitie ook op regionaal niveau vanuit de samenhang naar de voortgang gekeken moet worden.
De ontwikkeling van de provinciale landschappen biedt veel kansen de diverse investeringen in onderlinge samenhang te brengen. De aanleg van nieuwe recreatieve routes in de vorm van fietspaden is van groot belang voor de mate waarin de provinciale landschappen hun recreatieve functie kunnen vervullen. Daarom wordt het fietspadenplan in samenhang bezien met de ontwikkeling van de provinciale landschappen en vormt het een bouwsteen voor de uitwerking hiervan. De ontwikkeling van de Groene Ruggengraat biedt kansen om met name de ontwikkeling van het provinciaal landschap Hollands Plassengebied en de ontwikkeling van de Nieuwkoopse plassen evenals de ontwikkeling van het project de Venen meer integraal te benaderen om zo te komen tot een samenhangend pakket aan maatregelen.
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van gebiedsprofielen zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden.
De veelheid van twee IRP’s én drie provinciale landschappen plus enkele landschappen waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt, roept voor Holland-Rijnland de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Zo blijkt in Holland-Rijnland dat de Oude Rijnzone min of meer wordt doorkruist door de Groene Ruggengraat. Voorts vormt de Oude Rijnzone een verbindingszone tussen twee provinciale landschappen. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s en - in het geval van Holland-Rijnland – zelfs een aangrenzende andere provincie maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Haaglanden

Ambities en opgaven
In 2040 is de regio Haaglanden in samenwerking met de Rotterdamse regio doorgegroeid tot een aantrekkelijke internationale toplocatie. Het is in de regio prettig wonen en leven. In de steden zijn groene aders en aantrekkelijke landschappen zijn niet ver weg. Den Haag vervult een belangrijke rol in de wereld op bestuurlijk niveau als internationale stad van vrede, recht en veiligheid. Als vestigingsplaats van ministeries en de regering speelt Den Haag ook een belangrijke rol in het nationale bestuur. Delft ontwikkelt zich in samenhang met Leiden tot een centrum voor innovatie en onderzoek voor economische clusters met potentie. De regio is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor kenniswerkers. De greenport Westland-Oostland is in 2040 volledig ingepast in het stedelijk netwerk. Om dit alles te bereiken is interne en externe bereikbaarheid een randvoorwaarde.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 2 en op kaart 2. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 2 Overzicht selectie programma’s en projecten in Haaglanden}

HAAGLANDEN
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
IRP Hof van Delfland
Bescherming en ontwikkeling open cultuurlandschap Creëren van een vitale agrarische sector Verbetering van de overgangen stad-land -duurzame glastuinbouwgebieden	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Nadere afspraken over bescherming en behoud van areaal Ambitiedocument mbt. ontwikkelopgaven
Realiseren van groenblauwe longen vanuit het Hof van Delfland in het stedelijk gebied Versterken van de natuurkwaliteit en uitbreiden recreatief netwerk	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Uitvoerend Kaderstellend	Diverse ILG EHS en RODS projecten gerealiseerd, w.o. Groenzone (356 ha), Oranje Buitenpolder (88 ha)
Saneren verspreide glastuinbouw	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Stimulerend Kaderstellend	Gesaneerde verspreide galstuinbouw (33 ha)
IRP IODS
Versterken van de natuurkwaliteit en uitbreiden recreatief netwerk	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Uitvoerend Kaderstellend	Diverse ILG EHS en RODS projecten gerealiseerd, w.o. Groenblauw lint (100 ha)
Verbetering bovenregionale ontsluiting	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Stimulerend	A4 Midden Delfland gerealiseerd
IRP Delflandse Kust
Delflandse kust	Verbeteren waterveiligheid Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Uitvoerend	Zwakke schakels zijn opgeheven Bereikbaarheid verbeterd Kwaliteit kustgebied verbeterd (w.o. groenblauw netwerk)
Zandmotor	Verbeteren waterveiligheid Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen	Regisserend Stimulerend	Zandmotor gerealiseerd
Verbetering regionale ontsluiting	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Bereikbaarheid verbeterd
Actieprogramma Water
Nationaal Deltaprogramma	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Actieprogramma greenports
Herstructurering integrale gebiedsontwikkeling	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Participerend Stimulerend Kaderstellend	2.900 ha geherstructureerd gebied
Saneren verspreide glastuinbouw	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend Participerend Stimulerend	42 ha verspreide glastuinbouw gesaneerd
Multimodale greenport logistiek	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid	Stimulerend	Verbeterde multimodale greenport logistiek
Duurzame Greenports	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Stimulerend	Duurzaam opererende Greenport
MIRT
MIRT verkenning Haaglanden	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Stimulerend	Optimale ontwikkelings-en-investerings-strategie 2020-2040
Zuidvleugelnet
Stedenbaan	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend	Tramlijnen 1, 9 en 11 omgevormd tot Randstadrail Bustangent Kijkduin - Zoetermeer Randstadrail doorgetrokken bij Zoetermeer Aanleg ZoRo-buslijn HOV-verbinding Den Haag - Rotterdam gerealiseerd
Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend	64.500 nieuwe woningen gebouwd
Science Port Holland
Project Science Port Holland	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid	Stimulerend Participerend	Goed bereikbaar Innovatief economische speerpunt
Zuidvleugelgroenstructuur
Provinciaal landschap Midden Delfland, Duin, Horst en Weide en Wijk en Woude	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Participerend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma opgesteld Diverse projecten uitgevoerd
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden gerealiseerd conform planning Fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit (alleen voor 3 prov. landschappen)	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten

_{Kaart 2 Overzicht selectie programma’s en projecten in Haaglanden}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Voor Haaglanden betekent deze benadering het volgende:

IRP Delflandse Kust: dit IRP bevat diverse ruimtelijke vraagstukken die in samenhang uitgewerkt moeten worden (zie ook item 6);
MIRT-verkenning Haaglanden: een optimale ontwikkeling- en investeringstrategie voor de periode 2020-2040 veronderstelt dat de verkenning de ruimtelijk-economische samenhang voldoende in kaart brengt;
Zuidvleugelnet: het stedelijke netwerk geldt als bovenregionale opgave waarvoor per definitie ook op regionaal niveau vanuit de samenhang naar de voortgang gekeken moet worden;
De drie provinciale landschappen bieden de kans samenhang te brengen in bescherming, ontwikkeling en beheer evenals de financiering van een gezamenlijk investeringsprogramma;
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van gebiedsprofielen zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
Het in samenhang bezien van de IRP’s Delflandse Kust en Hof van Delfland en de ontwikkeling van de greenport maakt het mogelijk te komen tot een forse verbetering van dit gebied tussen Den Haag en Rotterdam, vooral waar het gaat om het verbinden van gebieden. De veelheid van vier IRP’s én drie provinciale landschappen roept voor Haaglanden de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Zo is in Haaglanden de afstemming tussen het provinciale landschap Midden Delfland en het IRP Hof van Delfland een aandachtspunt. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Midden-Holland

Ambities en opgave
In 2040 bestaat er in de regio Midden-Holland een goede balans tussen de groenblauwe ruimte (Groene Hart) en de nieuwe verstedelijkingsopgaven in de Zuidplaspolder. De regio is een aantrekkelijk gebied om te wonen, te werken en te recreëren. Het economische zwaartepunt ligt daarbij op de ontwikkeling van de greenports en de economische componenten van de Zuidplaspolder. Als gevolg van een aantal stevige ingrepen is de ontsluiting van de regio fors verbeterd. Daarnaast is ingesprongen op actuele trends en ontwikkeling als bodemdaling, krimp en klimaatverandering.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 3 en op kaart 3. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 3 Overzicht selectie programma’s en projecten in Midden-Holland}

MIDDEN-HOLLAND
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
IRP Zuidplaspolder
280 hectare glas, waarvan 200 hectare nieuw en 80 hectare herontwikkeling, incl. opzetten energieweb	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters Voorzien in duurzame vormen van energie	Stimulerend, zo nodig participerend	200 hectare nieuw glas is gerealiseerd, 80 hectare glastuinbouw is geherstructureerd en functionerend energieweb voor areaal nieuw glas
110 hectare bedrijventerreinen	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Regisserend	110 hectare neiuw bedrijventerrein is aangelegd
Ontwikkelen van restveen en een waterparel, waaronder 325 hectare EHS	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Voorzien in een gezonde leefomgeving Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Regisserend Kaderstellend	325 hectare EHS is aangelegd
Ontwikkelen van Vredenburghzone en Boogpark	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Voorzien in een gezonde leefomgeving Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Regisserend Stimulerend	80 hectare recreatief groen is aangelegd
7000 woningen met het accent op landelijk wonen in aan te leggen landschap en dorpsuitbreidingen	Versterken van het stedelijk netwerk Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Regisserend	7.000 woningen zijn gebouwd
Bereikbaarheid - parallelstructuur A12 en Moordrechtboog	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	De parallelstructuur A12 is aangelegd Verbinding A12 en A20 verbeterd met Moordrechtboog
Busontsluiting Zuidplaspolder	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Busontsluiting gerealiseerd
Westelijke Randweg Wadddinxveen	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Stimulerend	Zuidelijk gedeelte (ten behoeve van ontsluiting glastuinbouwgebied) is gerealiseerd
Actieprogramma Water
Nationaal Deltaprogramma	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2-14 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Actieprogramma greenports
Greenport Boskoop	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Participerend Stimulerend Kaderstellend	Nadere afspraken te maken over concrete resultaten herstructurering 2020
Saneren verspreide glastuinbouw	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend Participerend Stimulerend	Verspreide glastuinbouw gesaneerd
Duurzame Greenports	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Stimulerend	Duurzaam opererende greenport (pot- en containerteelt)
Groene Ruggengraat
Veenweidepact Krimpenerwaard	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Cultuurhistorische Hoofdstructuur behouden Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem	Uitvoerend Regisserend Kaderstellend	2.450 hectare natuurgebied
Veenweidepact Gouwe Wiericke	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Cultuurhistorische Hoofdstructuur behouden Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem	Uitvoerend Regisserend Kaderstellend	3.000 ha duurzaam watersysteem en afremmen bodemdaling
Zuidvleugelnet
Stedenbaan	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend	Programma ambitiedocument Stedenbaan is gerealiseerd
Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend	14.500 woningen (incl. Zuidplas)
Verstedelijkingsafspraken
Verstedelijkingsafspraken Groene Hart	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend Kaderstellend	Stedelijke verdichting
Zuidvleugelgroenstructuur
Provinciaal landschap Bentwoud/Rottemeren	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Kaderstellend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma vastgesteld Diverse projecten uitgevoerd, w.o. 1.300 hectare natuuer- en recreatiegebied (inclusief golfbaan)
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden zijn aangelegd conform programmering fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten
Hollandsche IJssel
Project Hollandsche IJssel	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Cultuurhistorische Hoofdstructuur behouden Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Kaderstellend	Deel van 40 saneringen, 10 woningbouwlocaties, 10 ha getijdennatuur en 9 recreatievoorzieningen gerealisserd

_{Kaart 3 Overzicht selectie programma’s en projecten in Midden-Holland}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Voor Midden-Holland betekent deze benadering het volgende:

De ontwikkeling van de Zuidplaspolder als woon- en werkgebied is onlosmakelijk verbonden aan de realisatie van een aantal grootschalige infrastructurele projecten, zoals de Moordrechtboog. In samenhang met de bovenregionale opgave Zuidvleugelnet kan de ontwikkeling rondom de Gouweknoop versneld worden;
De realisatie van de Groene Ruggengraat biedt kansen om de ontwikkeling van de Krimpenerwaard en het gebied Gouwe-Wiericke meer in samenhang te bezien, mede met het oog op kwaliteitsverbetering van dit gedeelte van het Groene Hart;
De ontwikkeling van de greenport Boskoop is in grote mate afhankelijk van de aanleg en verbetering van infrastructuur op (boven)regionaal niveau, zoals de ontwikkeling van de Westelijke Randweg en de verbetering van de N207;
Het provinciale landschap Bentwoud biedt de kans samenhang te brengen in bescherming, ontwikkeling en beheer evenals de financiering van een gezamenlijk investeringsprogramma;
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van gebiedsprofielen zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
De veelheid van twee IRP’s én een provinciaal landschap plus vijf landschappen waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt roept voor Midden-Holland de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Zo is de Oude Rijnzone zowel IRP als gebiedsprofiel-gebied en ligt het als een verbindingszone tussen twee andere gebiedsprofiel-gebieden. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s en - in het geval van Midden-Holland – zelfs twee aangrenzende andere provincies maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Alblasserwaard-Vijfheerenlanden

Ambities en opgaven
De ambities voor de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden liggen vooral op het behoud en de versterking van de grote landschappelijke en ecologische kwaliteiten van het gebied. De provinciale inzet is dan ook vooral gericht op deze kwaliteiten en in mindere mate op de economische versterking van het gebied, al dan niet in combinatie met verbetering van de bereikbaarheid. De verstedelijkingsopgave in deze regio is vooral gelegen in de Merwedezone, waarbij de realisatie van de MerwedeLingelijn een belangrijke bijdrage levert aan de bereikbaarheid per openbaar vervoer.

Een groot deel van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is onderdeel van het Groene Hart en bestaat uit een veenweidelandschap dat gekenmerkt wordt door rust, stilte en openheid. De landbouw is hier als grondgebruiker het belangrijkst. Er wordt gewerkt om vraagstukken op te lossen die op lange termijn de omstandigheden van de landbouw beïnvloeden. Dit zijn de voortgaande bodemdaling en de verzilting. Geprobeerd wordt de bodemdaling af te remmen. Onderzoek moet uitwijzen welke aanpassingen in het waterpeilbeheer noodzakelijk zijn.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 4 en op kaart 4. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 4 Overzicht selectie programma’s en projecten in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden}

ALBLASSERWAARD-VIJFHEERENLANDEN
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
Actieprogramma Water
Nationaal Deltaprogramma	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Verstedelijkingsafspraken
Verstedelijkingsafspraken Groene Hart	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend Kaderstellend	Stedelijke verdichting Productie circa 5.800 woningen
Groene Ruggengraat
Robuuste verbindingen (ook onderdeel Actieprogramma Water)	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem	Uitvoerend Regisserend	+/- 600 ha ingeericht gebied (gepland voor na 2014)
Uitvoeringsprogramma Groene Hart
Schelluinen-West (nieuw regionaal centrum transportdoeleinden)	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Participerend Kaderstellend	35 ha nieuw regionaal centrum
Zuidvleugelnet
MerwedeLingelijn, inclusief vier nieuwe haltes	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	MerwedeLingelijn, inclusief nieuwe haltes, gerealiseerd en in gebruik
Merwedezone
Regiopark Merwedezone, inclusief herstructurering bedrijventerreinen en duurzame energiewinning	Versterken van het stedelijk netwerk Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Regiopark gerealiseerd conform te maken afspraken provincie - regio
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten

_{Kaart 4 Overzicht selectie programma’s en projecten in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Voor de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden betekent deze benadering het volgende:

De ontwikkeling van de Groene Ruggengraat biedt mogelijkheden om te komen tot een samenhangende visie op het landelijk gebied in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, waarbij de functies van natuurontwikkeling, recreatief medegebruik en landbouw een plek krijgen, mede in relatie tot de mogelijke investeringen in het landelijk gebied;
De MerwedeLingelijn heeft de potentie te fungeren als drager van toekomstige ruimtelijk-economische ontwikkelingen;
Het project Merwedezone omvat een samenhangend pakket van maatregelen, waarbij economische functie en ruimtelijke kwaliteit worden ontwikkeld;
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
Alblasserwaard-Vijfheerenlanden vormt in zijn geheel een van de 17 landschappen waarvoor in Zuid-Holland via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt. Hoewel afstemmingsvraagstukken met andere ruimtelijke plannen zoals provinciale landschappen en IRP’s niet spelen, geven de aangrenzende andere regio’s en twee aangrenzende andere provincies aanleiding voor regio-overstijgende afstemming. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Stadsregio Rotterdam

Ambities en opgaven
De ambities voor de Stadsregio Rotterdam liggen vooral op het economisch vlak. De ontwikkeling van de mainport Rotterdam is van nationaal belang, de provinciale ambitie is er dan ook vooral op gericht deze ontwikkeling te stimuleren, gecombineerd met een ontwikkeling van de groene structuren in de regio ten behoeve van het behoud en de verbetering van de leefbaarheid van de regio. Daarnaast zijn er tal van investeringen nodig waar het gaat om het versterken van de bereikbaarheid van de regio.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 5 en op kaart 5. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 5 Overzicht selectie programma’s en projecten in Stadsregio Rotterdam}

STADSREGIO ROTTERDAM
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
IRP Hof van Delfland
Bescherming en ontwikkeling open cultuurlandschap Creëren van een vitale agrarische sector Verbetering van de overgangen stad-land-duurzame glastuinbouwgebieden	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Nadere afspraken over bescherming en behoud van areaal Ambitiedocument mbt. ontwikkelopgaven
Realiseren van groenblauwe longen vanuit Hof van Delfland in het stedelijk gebied Versterken van de natuurkwaliteit en uitbreiden recreatief netwerk	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Uitvoerend Kaderstellend	Diverse ILG-EHS en RodS projecten gerealiseerd, w.o. Groenzone (356 ha) en Oranje Buitenpolder (88 ha)
Saneren verspreide glastuinbouw	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Stimulerend Kaderstellend	Gesaneerde verspreide glastuinbouw (33 ha)
IRP IODS
Versterken van de natuurkwaliteit en uitbreiden recreatief netwerk	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend Uitvoerend Kaderstellend	Diverse ILG-EHS en RodS projecten gerealiseerd, w.o. Groenblauw lint (100 ha)
Verbetering bovenregionale ontsluiting	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Stimulerend	A4 Midden Delfland gerealiseerd
IRP Delflandse Kust
Verbeteren regionale ontsluiting	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Regionale ontsluiting Hoek van Holland verbeterd
IRP Mainportontwikkeling Rotterdam (750 ha nieuw groen)
150 ha Rotterdam - Noord	Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	150 hectare recreatie-/natuurgebied gerealiseerd en in beheer
600 ha Midden IJsselmonde Project Buytenland	Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend	600 hectare recreatie- /natuurgebied gerealiseerd en in beheer
Actieprogramma Water
Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Participerend	Veilig Deltagebied
Nationaal Deltaprogramma, deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Compenserende maatregelen kierbesluit (zoetwatervoorziening Voorne)	Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem	Uitvoerend	Zoetwatervoorziening gerealiseerd
MIRT
MIRT verkenning Rotterdam Vooruit	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Participerend	Besluitvorming over o.a. 2e westelijke oeververbinding
MIRT verkenning Antwerpen Rotterdam (VAR)	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Participerend	Gewenste ruimtelijk-economische ontwikkelingen in gebied tussen Antwerpen en Rotterdam
Bereikbaarheid
Diverse verbeteringen N209 A13-Lansingerland	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Verbeterde bereikbaarheid gereed
Actieprogramma greenports
Saneren verspreide glastuinbouw	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend Participerend Stimulerend	Verspreide glastuinbouw gesaneerd
Herstructurering Lansingerland	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Optimaal benutten van bestaande ruimte van economische clusters	Regisserend Kaderstellend	Duidelijkheid over de gewenste ontwikkelingen
Multimodale greenport logistiek	Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid	Stimulerend	Verbeterde multimodale greenport logistiek
Zuidvleugelgroenstructuur
Provinciale Landschappen IJsselmonde, Midden Delfland (IRP) en Rottemeren/Bentwoud	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen	Regisserend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma opgesteld Div. projecten uitgevoerd
Deltapoort	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Realisatie nieuw groen en recreatiegebied
Zuidvleugelnet
Stedenbaan	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Kaderstellend	Programma 2020 uit Ambitiedocument Stedenbaan is gerealiseerd
Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend	63.800 woningen gebouwd
ILG-Ecologische Hoofdstructuur/Recreatie om de Stad
Spuimond West	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	185 ha EHS gerealiseerd
Rottezoom	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Kaderstellend	125 ha RodS gerealiseerd
Hoeksepark	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Kaderstellend	119 ha RodS gerealiseerd
Project Kijvelanden	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Kaderstellend	64 ha RodS gerealiseerd
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan
Ruimtelijke kwalliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld + toegepast in ontwikkelingsprojecten
Hollandsche IJssel
Project Hollandsche IJssel	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Cultuurhistorische Hoofdstructuur behouden Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Kaderstellend	Deel van 40 saneringen, 10 woningbouwlocaties, 10 ha getijdennatuur en 9 recreatievoorzieningen gerealiseerd

_{Kaart 5 Overzicht selectie programma’s en projecten in Stadsregio Rotterdam}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt. Nu is de Stadsregio Rotterdam in zoverre een bijzondere regio dat het beschikt over een (met de provincie in gezamenlijkheid vastgesteld) uitvoeringsprogramma. Dit uitvoeringsprogramma behorende bij RR2020 komt in formele zin te vervallen maar zal als leidraad voor de uitvoering worden gecontinueerd, inclusief de daarin verwoorde verantwoordelijkheidsverdeling. Daarover zullen provincie en stadsregio nadere afspraken maken, als uitwerking van de overeenkomst met de VZHG over de samenwerking.

Naast continuering van de gemaakte afspraken in het kader van RR2020, betekent de benadering om te zoeken naar punten van samenhang voor de Stadsregio Rotterdam het volgende:

IRP Delflandse Kust: dit IRP bevat diverse ruimtelijke vraagstukken die in samenhang uitgewerkt moeten worden;
Zuidwestelijke delta: bij het vormgeven van het Nationaal Deltaprogramma zullen de aandachtspunten van de stadsregio Rotterdam zoals die eerder zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta moeten doorwerken;
MIRT-verkenning Antwerpen Rotterdam (VAR): de verkenning zal de ruimtelijk-economische samenhang voldoende in kaart dienen te brengen;
MIRT-verkenning Rotterdam VooRuit: de verkenning zal de ruimtelijk-economische samenhang voldoende in kaart dienen te brengen;
De provinciale landschappen bieden de mogelijkheid meer samenhang te brengen in de diverse opgaven voor deze gebieden;
De afspraken over Stedenbaan worden opgeschaald tot het Zuidvleugelnet;
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
De veelheid van vier IRP’s én twee provinciale landschappen plus een landschap waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt roept voor de stadsregio Rotterdam de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Hoeksche Waard

Ambities en opgaven
De Hoeksche Waard wordt gekenmerkt door zijn grote landschappelijke waarde. De openheid en de ruimtelijke karakteristiek maken dat dit gebied rust en ruimte uitstraalt. De provinciale ambitie is er op gericht om deze kwaliteiten te behouden en waar mogelijk te versterken. Daarnaast is de regio gelegen binnen de Zuidwestelijke delta, wat betekent dat de provinciale inzet gericht is op versterken van het watersysteem en inspelen op de specifieke problematiek die speelt in de regio. Tenslotte ligt de regio gunstig ten opzichte van Rotterdam en Antwerpen, zodat de aanleg van de A4-Zuid door deze regio een belangrijke opgave is.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 7 en op kaart 7. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 7 Overzicht selectie programma’s en projecten in de Hoeksche Waard}

HOEKSCHE WAARD
Programma/Project (met deelgebieden)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invullen ontwikkelende rol	Resultaten 2020
Actieprogramma Water
Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Participerend	Veilig deltagebied
Nationaal Deltaprogramma	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Actieprogramma Greenports
Saneren verspreide glastuinbouw	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend Participerend Stimulerend	Versreide glastuinbouw gesaneerd
Verstedelijkingsafspraken
Verstedelijkingsafspraken Zuidwestelijke delta	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend Kaderstellend	2.400 nieuwe woningen gebouwd
ILG-Ecologische Hoofdstructuur/Vitaal platteland
Spuimond oost	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	188 ha nieuwe natuur gerealiseerd
Oosterse Bekade Gorzen	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	65 ha nieuwe natuur gerealiseerd
Uitvoeringsprogramma Nationaal landschap Hoeksche Waard	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Toezichthoudend en monitorend Kaderstellend	Div. projecten maken gebruik van subsidieregeling landelijk gebied (onderdeel vitaal platteland ILG)
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in projecten

_{Kaart 7 Overzicht selectie programma’s en projecten in de Hoeksche Waard}NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Voor de Hoeksche Waard betekent deze benadering het volgende:

Het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta biedt kansen om een aantal ontwikkelingen op het gebied van natuur- en landschapsontwikkeling te bundelen en in samenhang te ontwikkelen;
Bij het vormgeven van het Nationaal Deltaprogramma zullen de aandachtspunten van de regio Drechtsteden zoals die eerder zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta moeten doorwerken;
Het uitvoeringsprogramma behorende bij de regionale structuurvisie HW biedt tezamen met de provinciale programma's en projecten de mogelijkheid op onderlinge samenhang te sturen;
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
De Hoeksche Waard is een gebied waarvoor via een gebiedsprofiel aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt. Uitgezonderd het Nationaal Landschap Hoeksche Waard zijn er geen IRP’s of provinciale landschappen. De aangrenzende andere drie regio’s en de aangrenzende andere provincie maken niettemin dat hier wel regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Drechtsteden

Ambities en opgaven
De ambities voor de Drechtsteden liggen vooral op het gebied van de stedelijke ontwikkeling in de vorm van het verbeteren van de bereikbaarheid en daaraan gekoppeld de verstedelijking rondom het Zuidvleugelnet. Tevens ligt de focus op de ontwikkeling en herstructurering van bedrijventerreinen, vooral in relatie tot de mainport Rotterdam.
Daarnaast ligt de focus op het versterken van de ecologische kwaliteiten van het gebied in combinatie met het versterken van het watersysteem, gelet op de ligging in de Zuidwestelijke delta. In 2040 is de regio Drechtsteden een regio geworden waar stad en natuur in samenhang ontwikkeld zijn.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 6 en op kaart 6. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 6 Overzicht selectie programma’s en projecten in de Drechtsteden}

DRECHTSTEDEN
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
Actieprogramma Water
Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Participerend	Veilig Deltagebied
Nationaal Delta Programma, deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
Zuidvleugelgroenstructuur
Deltapoort	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Realisatie nieuw groen en recreatiegebied
Provinciaal Landschap IJsselmonde	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen	Regisserend	Bestuurlijke samenwerking gerealiseerd Gezamenlijk investeringsprogramma opgesteld Diverse projecten uitgevoerd
ILG-Ecologische Hoofdstructuur/Recreatie om de Stad
Nieuwe Dordtse Biesbosch	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Kaderstellend	Realisatie nieuwe natuur en recreatiegebied 377 ha EHS en 400 ha RodS
Polder Stededijk	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	42 ha EHS gerealiseerd
Project Waalbos	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Kaderstellend	185 ha RodS gerealiseerd
Project Develbos	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Kaderstellend	11 ha RodS gerealiseerd
Zuidvleugelnet
Stedenbaan	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend	Ambitiedocument Stedenbaan gerealiseerd
Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend	Circa 12.000 woningen (nieuwbouw)
HOV Drechtsteden	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Stimulerend	Gerealiseerd
Merwedezone
Regiopark Merwedezone, inclusief herstructurering bedrijventerreinen en duurzame energiewinning	Versterken van het stedelijk netwerk Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Regisserend	Regiopark gerealiseerd conform te maken afspraken provincie - regio
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	gebiedsprofiel opgesteld + toegepast in projecten

^{kaart 6 Overzicht selectie programma's en projecten in de Drechtsteden}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Voor de Drechtsteden betekent deze benadering het volgende:

Het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta biedt kansen om een aantal ontwikkelingen op het gebied van veiligheid, natuurontwikkeling, recreatie en water te bundelen en in samenhang te ontwikkelen. Hieronder vallen in ieder geval de projecten Nieuwe Dordtse Biesbosch, Polder Stededijk en Develbos;
Bij het vormgeven van het Nationaal Deltaprogramma zullen de aandachtspunten van de regio Drechtsteden zoals die eerder zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta moeten doorwerken;
De ontwikkeling van het Zuidvleugelnet vormen een opschaling van de afspraken die in de regio zijn gemaakt over Stedenbaan;
Het provinciale landschap IJsselmonde biedt de mogelijkheid meer samenhang te brengen in de diverse opgaven voor dit gebied;
Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
In het gebied van Drechtsteden liggen een provinciale landschap plus een landschap waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt. De afstemming tussen deze gebieden speelt hier minder dan in andere regio’s. De aangrenzende andere drie regio’s en de aangrenzende andere provincie maken niettemin dat hier wel regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.

Goeree-Overflakkee

Ambities en opgaven
De regio heeft specifieke ambities en opgaven op het gebied van economische ontwikkeling, leefbaarheid, natuur en water. In de toekomst krijgt Goeree-Overflakkee te maken met een afnemend aantal inwoners. Bevolkingskrimp kan grote gevolgen hebben voor het aanbod van voorzieningen als sportverenigingen, winkels en bankkantoren. Het wordt moeilijker bestaande woningen te verkopen. Bestaande bronnen van werkgelegenheid als landbouw, visserij, industrie en handel hebben het moeilijk. Het eiland moet daarom op zoek naar nieuwe economische mogelijkheden, bijvoorbeeld in de recreatie, de zorgsector of in duurzame energie. Er zijn kansen voor meer windenergie aan de oostkant, naast een mogelijke getijdecentrale in de Brouwersdam en kansen voor zonne-energie of biomassavergisting. Maar vooral recreatie biedt nieuwe kansen, niet alleen bij de Brouwersdam maar ook op de rest van het eiland, bijvoorbeeld gekoppeld aan de unieke havenkanalen en jachthavens.
De provincie Zuid-Holland werkt samen met de regio aan een recreatieve, economische en energievisie voor het eiland.
Door de Haringvlietsluizen op een kier te zetten (Kierbesluit) zal het Haringvliet gedeeltelijk brak worden. Ook voor het Krammer-Volkerak zijn er plannen om zout water toe te laten. Grevelingen is al zout, maar zonder getij. Uitvoering van het Kierbesluit en de plannen voor het Krammer-Volkerak en de Grevelingen moeten de natuurlijke getijdebeweging deels terugbrengen en de nadelige gevolgen van stilstaand water (blauwalg) voorkomen. Het eiland wordt dan meer omringd door zout water. Het Kierbesluit en de aanwezige zoute kwel betekenen dat de zoetwatervoorziening anders geregeld moet worden en dat nagedacht moet worden over de gevolgen van verzilting voor de landbouw.

Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regiooverleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 8 en op kaart 8. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.

^{Tabel 8 Overzicht selectie programma’s en projecten in Goeree-Overflakkee}

GOERREE-OVERFLAKKEE
Programma/Project (met deelprojecten)	Belangen op grond van Structuurvisie	Invulling ontwikkelende rol	Resultaten 2020
Actieprogramma Water
Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Participerend	Veilige deltagebied
Nationaal Deltaprogramma, deelprogramma Zuidwestelijke Delta (lange termijn)	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Stimulerend Participerend	Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma
ILG-Ecologische Hoofdstructuur
Zuiderdiep	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	223 hectare natuurgebied gerealiseerd
Roxenissepolder	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	165 hectare natuurgebied gerealiseerd
Noordrand	Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Een complete Ecologische Hoofdstructuur realiseren	Uitvoerend Kaderstellend	190 ha natuurgebied gerealiseerd
MIRT
MIRT verkenning Grevelingen	Verbeteren waterveiligheid Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem Toepassen duurzame energievoorzieningen Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Participerend	Samenhangende pakket van maatregelen in Grevelingen, w.o. verbeterde waterkwaliteiten natuurwaarden en getijdencentrale
Verstedelijkingsafspraken
Verstedelijkingsafspraken Zuidwestelijke delta	Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus Voorzien in een gezonde leefomgeving	Stimulerend Toezichthoudend en monitorend Kaderstellend	2.100 woningen gebouwd
Buscorridor Goerree-Overflakkee	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid	Uitvoerend	Verminderde reistijdvertraging
Fietspaden
Uitvoering Fietspadenplan	Verbeteren interne en externe bereikbaarheid Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk	Uitvoerend Regisserend Participerend	Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan
Ruimtelijke kwaliteit
Sturen op ruimtelijke kwaliteit	Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen	Regisserend	Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten

^{Kaart 8 Overzicht selectie programma’s en projecten op Goeree-Overflakkee}NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Op de agenda met de regio

Enkele gezamenlijke ateliers hebben bijgedragen aan de totstandkoming van een regionale structuurvisie. Deze is in concept vastgesteld. Op basis van deze visie is tezamen met de lopende programma's en projecten de samenhang in de uitvoering nader te benoemen. Uiteindelijk moet dit leiden tot een samenhangend pakket aan projecten en opgaven op basis waarvan nadere afspraken zullen worden gemaakt tussen regio en provincie. Het is nu te vroeg om concreet te benoemen welke afspraken met partners gemaakt moeten worden, omdat eerst inhoudelijk overeenstemming bereikt moet worden over de gezamenlijke ambities. In de eerste herziening van deze uitvoeringsagenda zullen concrete agendapunten worden benoemd waarover nadere afspraken gemaakt moeten worden.

Overzicht programma's en projecten (provinciebreed)

^{Kaart 9 Overzicht programma's en projecten (provinciebreed)}

NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.

Klik hier voor een beter leesbare versie van de kaart.