Voor u ligt de eerste editie van de uitvoeringsagenda voor de provinciale structuurvisie.
De provincie Zuid-Holland heeft de ‘Visie op Zuid-Holland’ opgesteld, waarin de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Zuid-Holland wordt gepresenteerd op weg naar 2020, met een doorkijk naar 2040. De kern van deze visie is het versterken van samenhang, herkenbaarheid en diversiteit binnen Zuid-Holland. Dit draagt bij aan een goede kwaliteit van leven en een sterke economische concurrentiepositie. Duurzame ontwikkeling en klimaatbestendigheid zijn belangrijke pijlers van het provinciale ruimtelijk beleid voor de toekomst.
In de structuurvisie heeft de provincie Zuid-Holland haar doelstellingen en provinciale belangen beschreven. Doelstellingen die alleen gehaald kunnen worden als instrumenten, programma’s en projecten in onderlinge samenhang worden uitgevoerd.
| De (nieuwe) Wet ruimtelijke ordening De Wet ruimtelijke ordening vraagt provincies hun ruimtelijk beleid in een structuurvisie vast te leggen. De wet schrijft tevens voor aandacht te besteden aan de wijze waarop de in de visie genoemde voornemens worden gerealiseerd. De uitvoeringsagenda structuurvisie voorziet in deze verplichting. De uitvoering van de provinciale belangen staan hierin centraal. |
Samenhang
In de huidige praktijk van de ruimtelijke ontwikkeling worden er vanuit het provinciale beleid talloze, meest sectorale programma's en projecten uitgevoerd. Deze uitvoeringsagenda gaat de programmering van deze bestaande uitvoeringsstromen niet over doen. De agenda brengt wel de meest relevante uitvoeringsactiviteiten in beeld met als doel vanuit het daarmee gecreëerde overzicht invloed te kunnen uitoefenen op de samenhang van de diverse programma's en projecten. Daarmee worden de in de visie genoemde doelen en kwaliteiten dichterbij gebracht.
Samenwerking
Daarnaast is in de structuurvisie te lezen dat er weinig doelen zijn die door maar één partij worden uitgevoerd. Er is veel samenwerking tussen partijen nodig om de visie uiteindelijk te kunnen realiseren. Deze uitvoeringsagenda is dan ook gericht op het indien nodig maken van aanvullende uitvoeringsafspraken met de bestuurlijk en maatschappelijke partijen. Het gaat dan letterlijk om het agenderen van de uitvoeringsactiviteiten, waarbij de provinciale belangen centraal staan. De provincie nodigt anderen uit hun agendapunten op tafel te leggen om vervolgens tot afspraken te komen.
| Gaat dit over bezuinigingen? Alle overheden krijgen de komende tijd te maken met krimpende budgetten als gevolg van bezuinigingen. In deze uitvoeringsagenda zijn geen voorstellen opgenomen voor prioritering en/of herschikkingen ten opzichte van de bestaande begroting. Deze prioritering is op termijn waarschijnlijk wel aan de orde. Het overzicht van de diverse uitvoeringsstromen en de focus op de samenhang in de ruimtelijke opgaven in deze uitvoeringsagenda zijn een hulpmiddel bij de komende budgettaire afwegingen. De provincie wil deze afwegingen in overleg met de externe partners maken en daartoe het gesprek openen. |
Het creëren van samenhang vanuit overzicht en het agenderen ten behoeve van samenwerking staan aldus centraal in deze 'Uitvoeringsagenda structuurvisie Zuid-Holland'. Dus geen uitvoeringsprogramma, maar een agenda.
De uitvoeringsagenda is in april 2010 in zijn geheel door Gedeputeerde Staten vastgesteld en in juli door Provinciale Staten voorzover het betreft de hoofdstukken 1 tot en met 5.
De uitvoeringsagenda wordt jaarlijks geactualiseerd. Dit gebeurt tegelijkertijd met de herziening van de structuurvisie. Op termijn is wellicht ook een koppeling aan het begrotingsproces gewenst.
| Leeswijzer uitvoeringsagenda In hoofdstuk 1 wordt uitgelegd hoe deze uitvoeringsagenda werkt. In hoofdstuk 2 wordt de uitvoeringsstrategie uitgewerkt en wordt voor de hoofdopgaven van de structuurvisie een overzicht van programma's en projecten geboden. Daarnaast worden de bovenregionale opgaven beschreven. Hoofdstuk 3 beschrijft de beleidsagenda, de onderzoeksagenda en een voorstel voor de monitor. In hoofdstuk 4 wordt een toelichting gegeven op de agenda’s. In hoofdstuk 5 worden de investeringen voor de ontwikkelopgaven van de structuurvisie in beeld gebracht. In de bijlagen is een uitwerking van de hoofdopgaven voor de acht regio's opgenomen. Dit mondt uit in de provinciale agenda's voor de regio's. De regio's zijn Holland-Rijnland, Haaglanden, Rotterdam, Drechtsteden, Hoeksche Waard, Goeree-Overflakkee, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden en Midden-Holland. Als laatste wordt een voorbeeld voor de monitor gegeven. |
Om slagvaardig uitvoering te geven aan de doelen van de structuurvisie wil de provincie concrete uitvoeringsafspraken maken met het Rijk en met de acht regio’s. De afspraken met het Rijk worden gemaakt in de gebiedsagenda's, behorende bij het bestuurlijk overleg MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport).
Gebiedsagenda MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport)
Het Rijk en de regio’s in Nederland hebben besloten om samen te werken aan gebiedsagenda’s. Voor heel Nederland worden acht gebiedsagenda’s opgesteld. De gebiedsagenda’s schetsen het door Rijk en regio gedeelde beeld over de ruimtelijke ontwikkelingsrichting van een landsdeel en definiëren de belangrijkste gezamenlijke ruimtelijke opgaven op het terrein van wonen, werken, bedrijvigheid, mobiliteit, water en natuur en landschap. De gebiedsagenda beschrijft de onderwerpen waar Rijk en regio afspraken over kunnen maken. De afspraken kunnen leiden tot verkenningen, plannen en de realisatie van investeringsprojecten in het kader van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT). Tweemaal per jaar vindt bestuurlijk overleg plaats tussen het Rijk en de regio’s waarin nadere afspraken worden gemaakt. De uitvoeringsagenda structuurvisie Zuid-Holland vormt vanaf volgend jaar de provinciale bouwsteen voor de gebiedsagenda Zuid-Holland.
Provinciale agenda’s voor de regio’s
De provincie nodigt de regio’s graag uit om nadere uitvoeringsafspraken te maken. Ten behoeve van het overleg met de regio’s is in hoofdstuk 4 een agendavoorstel opgenomen en zijn in de bijlagen acht regionale uitwerkingen gemaakt. Deze bestaan uit een beschrijving van de ambities en opgaven, een overzicht van programma’s en projecten en een indicatie van de gewenste ruimtelijke samenhang. De regio’s worden uitgenodigd om eventuele aanvullende onderwerpen voor dit overleg te agenderen. De uitvoeringsafspraken zijn er vooral op gericht om de samenhang en regionale afstemming te verbeteren en om af te spreken wie daaraan welke bijdrage kan leveren. De uitvoeringsafspraken zullen worden opgenomen en vastgelegd in een volgende versie van deze uitvoeringsagenda.
Integrale Ruitelijke Projecten
De Integrale Ruimtelijke Projecten (IRP’s) blijven in hun huidige vorm functioneren. Zij betreffen dikwijls regio-overschrijdende opgaven. Het overleg met de afzonderlijke regio’s zal in dat geval niet leiden tot andere afspraken. Daar waar in één regio meerdere IRP's voorkomen zijn met de regio afspraken te maken over de relaties tussen de IRP's en/of met de omgeving van de IRP's.
| De provincie heeft een regisserende rol bij de volgende zeven Integrale Ruimtelijke Projecten (IRP's): | |
|
|
Tabel 1.1 Overzicht IRP’s
Op kaart 1.1 is een samenvattend overzicht opgenomen van deze uitvoeringsagenda.
Op deze kaart staan het Zuidvleugelnet en de Zuidvleugelgroenstructuur centraal als de twee ruimtelijke structuren waarmee de provincie de samenhang in de ruimtelijke ontwikkeling van Zuid-Holland wil versterken. Ook zijn de integrale ruimtelijke projecten (IRP's) opgenomen . De aanduiding van de acht regio’s geeft aan op welk schaalniveau de provincie nadere afspraken wil maken met gemeenten om de bovengemeentelijke samenhang te versterken. Tot slot zijn de gebieden benoemd waarvoor gebiedsprofielen worden opgesteld ten behoeve van het sturen op ruimtelijke kwaliteit.
Kaart 1.1 Overzicht uitvoeringsagenda
In dit hoofdstuk wordt eerst de uitvoeringsstrategie beschreven. Daarna volgt een overzicht van de programma’s en projecten per hoofdopgave en een beschrijving van de programma’s voor bovenregionale opgaven.
In de uitvoeringsstrategie wordt onderscheid gemaakt tussen de verschillende rollen die de provincie op zich neemt en het schaalniveau waarop sturing plaatsvindt. In deze paragraaf worden deze rollen en schaalniveaus nader uiteen gezet. Belangrijke notie daarbij is dat in de structuurvisie de hoofdopgaven en het bovenregionale schaalniveau centraal staan. De uitvoeringsstrategie wordt daarom bepaald door:
- Opgaven: vijf hoofdopgaven en drie bovenregionale opgaven;
- Rollen: ordenen, ontwikkelen en onderzoeken en agenderen;
- Samenhang op twee schaalniveaus: provinciaal en regionaal.
Als uitgangspunt voor de uitvoering geldt bovendien het motto 'Lokaal wat kan, provinciaal wat moet'. Met de Nota Ruimte en de Wet ruimtelijke ordening heeft het Rijk verantwoordelijkheden en bevoegdheden gedecentraliseerd naar provincies en gemeenten. In dit speelveld neemt de provincie de verantwoordelijkheid voor aansturing op ruimtelijke kwaliteit en samenhang van projecten en programma’s met provinciale betekenis (regisseursrol). De provincie zal niet voor alle provinciale belangen een leidende rol nemen in de uitvoering.
De provincie wil een actieve rol spelen in de uitvoering van beleid. De provincie eigent zich alleen een regisseursrol toe als zij van mening is dat deze rol niet gedelegeerd kan worden naar andere overheden, of als zij een eigen verantwoordelijkheid heeft, die voortvloeit uit provinciale belangen. De schaal van de provincie maakt haar bij uitstek geschikt om veel partijen op gemeentelijk en (boven)regionaal niveau te verbinden.
Vijf hoofdopgaven
De structuurvisie ‘Visie op Zuid-Holland’ reageert en anticipeert op maatschappelijke en bestuurlijke ontwikkelingen. Dit wordt zichtbaar in de opgaven voor de ruimtelijke ontwikkeling, afgeleid uit trends en ontwikkelingen, zoals globalisering, klimaatverandering, en energieschaarste. De provincie definieert in de structuurvisie vijf integrale en ruimtelijk relevante hoofdopgaven van beleid. De provincie geeft voorrang aan programma’s of projecten die een belangrijke bijdrage leveren aan deze opgaven. Die opgaven zijn:
- Aantrekkelijk en concurrerend internationaal profiel;
- Duurzame en klimaatbestendige deltaprovincie;
- Divers en samenhangend stedelijk netwerk;
- Vitaal, divers en aantrekkelijk landschap;
- Stad en land verbonden.
Drie bovenregionale en structurerende opgaven
Binnen de vijf generieke opgaven wil de provincie extra aandacht geven aan drie bovenregionale opgaven die in de structuurvisie zijn genoemd. Deze opgaven vloeien voort uit de ambitie om voor de uitvoering een meer integrale, samenhangende en gebiedsgerichte aanpak te kiezen. Deze opgaven zijn van structurerende aard voor het grondgebied van de gehele provincie. Het gaat dan ook om integrale, gebiedsgerichte opgaven in het stedelijk en landelijk gebied van Zuid-Holland. Deze bovenregionale opgaven zijn:
- Zuidvleugelgroenstructuur;
- Zuidvleugelnet als stedelijk netwerk;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit in het landelijk gebied.
De provincie wil verstedelijking concentreren in en rond de steden in het stedelijk netwerk langs het Zuidvleugelnet. De Zuidvleugelgroenstructuur omvat de groene ruimte in de stedelijke invloedssfeer van Zuid-Holland en moet stad en land intensief met elkaar verbinden. Provinciale landschappen, natuur- en recreatiegebieden, stadsparken en een fijnmazig routenetwerk van groenblauwe verbindingen verknopen het stedelijk gebied van Zuid-Holland. Deze twee netwerken zijn met elkaar verweven en vormen de ruimtelijke structuren op provinciaal niveau. De provincie stuurt op het niveau van deze twee netwerken en ziet hier een rol voor zich weggelegd. De provincie wil sturen op ruimtelijke kwaliteit door middel van gebiedsprofielen voor het landelijk gebied.
De uitvoeringsstrategie van de structuurvisie onderscheidt voor de provincie drie rollen:
- Ordenen (met behulp van de functiekaart en de Verordening Ruimte);
- Ontwikkelen (met behulp van programma's en projecten);
- Onderzoeken en agenderen (met een beleidsagenda en een onderzoeksagenda).
De ordenende rol van de provincie is in de functiekaart van de structuurvisie en de Verordening Ruimte nader uitgewerkt. In deze uitvoeringsagenda wordt deze rol niet nader aangeduid. Wel is een aantal onderwerpen, behorende bij de ordende rol, aangegeven op de beleidsagenda (zie hoofdstuk 3). Dit zijn onderwerpen waar nadere beleidsvorming nodig is en waarvan verwacht mag worden dat nieuw beleid zal gaan doorwerken in een komende herziening van de structuurvisie. De systematiek van toepassen van bebouwingscontouren is daar een voorbeeld van.
De ontwikkelrol en de manier waarop deze door de provincie wordt ingevuld, en de rol van onderzoeken en agenderen staan centraal in deze uitvoeringsagenda.
Ruimtelijke ontwikkelingen in Zuid-Holland worden bepaald door snelle veranderingen en een te gebrekkige samenhang waarmee deze gestalte krijgen. Om de samenhang in opgaven, ontwikkelingen en inzet te versterken wil de provincie - rekening houdend met het uitgangspunt ‘lokaal wat kan’ - sturen op twee schaalniveaus.
- Provinciaal niveau: als schakel tussen regionaal en (inter)nationaal niveau;
- Regionaal niveau: als schakel tussen bovengemeentelijke belangen.
Provinciaal niveau
Op provinciaal niveau organiseert de provincie de aansturing van een aantal generieke thema’s en grote, gebiedsgerichte opgaven. Bij generieke thema’s gaat het bijvoorbeeld om klimaatbestendigheid, waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit. De grote, gebiedsgerichte opgaven zijn de Zuidvleugelgroenstructuur, het Zuidvleugelnet als stedelijk netwerk en de IRP's. Zuidvleugelnet en Zuidvleugelgroenstructuur ziet de provincie als belangrijke onderleggers voor een samenhangende uitvoering van ruimtelijk beleid. De provincie is verantwoordelijk voor de sturing op de netwerken van Zuidvleugelgroenstructuur en Zuidvleugelnet. De afstemming met bijvoorbeeld het bestuurlijke platform Zuidvleugel en Stuurgroep Groene Hart krijgt daarbij de benodigde aandacht.
De Integrale Ruimtelijke Projecten (IRP’s) blijven in huidige vorm functioneren. Daarnaast vormen zij een voorbeeld voor het zoeken naar samenhang in de uitvoering van de ontwikkelopgave op regionaal niveau in de toekomst. Dat geldt vooral voor de provinciale landschappen van de Zuidvleugelgroenstructuur.
Regionaal niveau
Op het niveau van acht regio’s wil de provincie zorgen voor afstemming van de opgaven, programma’s en projecten die samen met de regionale partners worden uitgevoerd. Naast deze bovengemeentelijke afstemming gaat het daarbij ook om het versterken van de samenhang tussen de provinciale en regionale programma’s en projecten.
Over de ontwikkeling van de Zuidvleugelgroenstructuur, het Zuidvleugelnet als stedelijk netwerk en sturen op ruimtelijke kwaliteit wil de provincie afspraken maken met de regio’s om de samenhang te waarborgen (in aanvulling op bestaande sectorale afspraken). De provincie kiest op regionaal niveau voor een initiërende en faciliterende rol.
De provincie heeft in dit document haar eigen agenda voor het regionaal overleg opgesteld en nodigt de regio’s uit hun eigen punten toe te voegen. Het overleg leidt tot resultaatgerichte afspraken. Voor sommige regio’s lijkt deze aanpak op de bestaande werkwijze (bijv. Stadsregio Rotterdam), voor andere regio’s is dit een nieuwe aanpak.
De provincie Zuid-Holland geeft haar ontwikkelende rol vorm door in samenhang en in samenwerking met partners programma’s en projecten te ontwikkelen. Naast de drie nieuwe programma’s werkt de provincie al langer aan programma’s en projecten ter uitvoering van het beleid. In deze paragraaf is per hoofdopgave uit de structuurvisie een overzicht gegeven van de actuele, belangrijkste programma’s en projecten. Onderscheid wordt gemaakt tussen de integrale ruimtelijke projecten (IRP’s) en meer sectorale programma’s en projecten. Voor elk programma of project is aangegeven het provinciale belang, de invulling van de ontwikkelende rol door de provincie, de financiering vanuit de sectorale begrotingen en de resultaten.
Bij de invulling van de ontwikkelende rol door de provincie is de volgende onderverdeling toegepast:
- kaderstellend en toezichthoudend;
- monitorend;
- stimulerend;
- participerend;
- regisserend;
- uitvoerend.
Het provinciale beleid is erop gericht ook in 2020 een aantrekkelijk, internationaal concurrerend vestigingsmilieu te hebben. Specifiek provinciaal belang voor het concurrerend en internationaal profiel is behouden en aantrekken van bedrijvigheid en werkgelegenheid met het accent op kennisontwikkeling en handel.
In tabel 2.1 zijn de belangrijkste programma’s en projecten weergegeven die invulling geven aan de hoofdopgave ‘aantrekkelijk en concurrerende internationaal profiel’.
Tabel 2.1 Belangrijkste programma’s en projecten voor hoofdopgave 1
| Hoofdopgave 1: Aantrekkelijk en concurrerend internationaal profiel | |||
| Programma's en projecten | Provinciale belangen | Invulling ontwikkelende rol | Financiering en resultaten |
| Integrale ruimtelijke projecten (IRP's) | |||
| Zuidplas | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid | Regisserend |
|
| As Leiden Katwijk |
|
||
| Mainport Rotterdam |
|
||
| Oude Rijnzone |
|
||
| Delflandse Kust |
|
||
| Lopende programma's en projecten | |||
| Uitvoeringsprogramma Ruimte voor Economie | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid | Regisserend en stimulerend met subsidies |
|
| Actieprogramma greenports | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid | Variërend van stimulerend tot regisserend, doorgaans zonder PZH-geld (op enkele uitzonderingen vanuit andere PZH-sectoren na) |
|
| Project Science Port Holland | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid | Stimulerend en participerend |
|
Met de uitvoering van de IRP’s Zuidplas, As Leiden Katwijk, Mainport Rotterdam, Oude Rijnzone en Delflandse Kust geeft de provincie onder andere invulling aan deze hoofdopgave. Daarnaast zijn er uitvoerings- en actieprogramma’s waarin de regio’s en de provincie gezamenlijk investeren en die een bijdrage leveren aan de verwezenlijking van deze opgave.
Voor het thema 'innovatie economie bevorderen' is in de gebiedsagenda MIRT deel A een visie opgesteld en is een bijbehorende ambitie geformuleerd. De inspanningen van Rijk en provincie op het vlak van de bereikbaarheid en de investeringen in kennis, innovatie en stedelijke transformatie leveren belangrijke bijdragen aan deze ambitie.
De provincie is door haar ligging aan zee en aan de grote rivieren kwetsbaar voor overstromingen, ook al is de kans daarop klein. Door de hoge bevolkingsdichtheid en de grote economische waarde heeft een overstroming grote gevolgen voor de samenleving. In het ruimtelijke beleid is daarom veel aandacht voor het verbeteren van de waterveiligheid. Daarnaast zijn er aanpassingen in het watersysteem en in energievoorzieningen nodig die bijdragen aan een duurzame en klimaatbestendige ontwikkeling.
Tabel 2.2 Belangrijkste programma’s en projecten voor hoofdopgave 2
| Hoofdopgave 2: Duurzame en klimaatbestendige deltaprovincie | |||
| Programma's en projecten | Provinciale belangen | Invulling ontwikkelende rol | Financiering en resultaten |
| Integrale ruimtelijke projecten (IRP's) | |||
| Zuidplas |
|
Regisserend |
|
| Delflandse Kust |
|
||
| IODS |
|
||
| Lopende programma's en projecten | |||
| Actieprogramma Water |
|
Kaderstellend en toezichthoudend |
|
| Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta |
|
(Mede)regisserend |
|
| Programma Energie | Duurzame energievormen | Stimulerend en participerend |
|
Samen met de regio’s en de waterschappen werkt de provincie aan een duurzame en klimaatbestendige deltaprovincie. De provincie doet dit door de uitvoering van de IRP’s Zuidplas, Delflandse Kust en IODS en door samen met de regio’s en de waterschappen te werken aan duurzaamheid en klimaatbestendigheid. In de MIRT-verkenning Grevelingen wordt de mogelijkheid van alternatieve energieopwekking bij de Brouwersdam nader onderzocht.
In de gebiedsagenda deel A is de ambitie uitgesproken om water- en energiekansen beter te benutten. In deel B van de gebiedsagenda wordt deze ambitie verder uitgewerkt. Het uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta dat provincie Zuid-Holland samen met de provincie Brabant en Zeeland uitwerkt, levert een belangrijke bijdrage aan deze opgave.
Een divers en kwalitatief hoogwaardig ontwikkeld stedelijk gebied is een absolute voorwaarde voor de toekomst. De provincie wil verstedelijking concentreren in en rond de steden in het stedelijk netwerk. Nieuwe woon- en werkmilieus worden gecombineerd met herstructurering en transformatie. Het contrast tussen stad en land blijft hierdoor behouden.
Tabel 2.3 Belangrijkste programma’s en projecten voor hoofdopgave 3
| Hoofdopgave 3: Divers en samenhangend stedelijk netwerk | |||
| Programma's en projecten | Provinciale belangen | Invulling ontwikkelende rol | Financiering en resultaten |
| Integrale ruimtelijke projecten (IRP's) | |||
| Zuidplas |
|
Regisserend |
|
| As Leiden Katwijk |
|
||
| Mainport Rotterdam |
|
||
| Oude Rijnzone |
|
||
| IODS |
|
||
| Delflandse Kust |
|
||
| Hof van Delfland |
|
||
| Lopende programma's en projecten | |||
Infra:
|
Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Stimulerend voor internationaal, randstedelijk en Zuidvleugelprojecten Uitvoerend voor regionale projecten met groot beroep op eigen middelen (MPI) |
|
| Fietspadenplan | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend |
|
|
Wonen:
|
|
Stimulerend, PZH vervult schakelfunctie in afspraken met regio's |
|
De IRP’s Zuidplas, As Leiden Katwijk, Mainport Rotterdam, Oude Rijnzone, IODS en Delflandse Kust dragen bij aan een divers en samenhangend stedelijk netwerk. De lopende projecten en programma’s hebben betrekking op de aanleg van ontbrekende infrastructuur en op het maken van werkgelegenheid- en woningbouwafspraken. Voor de langere termijn participeert de provincie in enkele integrale verkenningen waarin bereikbaarheidsvraagstukken in samenhang met ruimtelijk-economische ontwikkelingen en leefbaarheidissues worden onderzocht: (het vervolg van) de MIRT-verkenning Integrale benadering Holland Rijnland (IBHR), de MIRT-verkenning Haaglanden, de MIRT-verkenning Rotterdam VooRuit en de MIRT-verkenning Antwerpen Rotterdam (VAR).
In het project Stedenbaan worden de verbeteringen op het vlak van de infrastructuur gekoppeld aan de verstelijking. Deze strategie kan worden opgeschaald naar het gehele Zuidvleugelnet. Een verbeterde samenhang tussen verstedelijking en de vervoerssystemen op Zuidvleugelniveau vraagt om een extra inspanning. De provincie stelt daarom voor om hierop op bovenregionaal niveau te sturen door deze opgave toe te voegen aan deze uitvoeringsagenda. Dit sluit aan bij de gebiedsagenda deel A voor de Zuidvleugel, waarin stedelijke intensivering en bereikbaarheid verbeteren twee thema’s zijn.
De provincie zet zich in om leefbaarheid en economische vitaliteit van het landelijk gebied te behouden en een robuust natuursysteem te realiseren. Bij de realisering van deze doelen moet het landschap in Zuid-Holland met alle ruimtelijke kwaliteiten gebiedsgericht worden versterkt.
Tabel 2.4 Belangrijkste programma’s en projecten voor hoofdopgave 4
| Hoofdopgave 4: Vitaal, divers en aantrekkelijk landschap | |||
| Programma's en projecten | Provinciale belangen | Invulling ontwikkelende rol | Financiering en resultaten |
| Integrale ruimtelijke projecten (IRP's) | |||
| Zuidplas |
|
Regisserend |
|
| As Leiden Katwijk |
|
||
| Delflandse Kust |
|
||
| Mainport Rotterdam |
|
||
| Oude Rijnzone |
|
||
| Hof van Delfland |
|
||
| IODS |
|
||
| Lopende programma's en projecten | |||
| Actieprogramma Water | Vitale en waardevolle landschappen ontwikkelen en behouden | Regisserend |
|
| ILG-EHS projecten (ca 40) |
|
Uitvoerend met groot beroep op eigen (door LNV overgedragen) middelen |
|
| ILG-RodS projecten (ca 50) |
|
Uitvoerend met groot beroep op eigen (door LNV overgedragen) middelen |
|
| Nota ruimte Veenweiden | Vitale en waardevolle landschappen ontwikkelen en behouden | Uitvoerend met groot beroep op eigen (door LNV overgedragen) middelen |
|
| Actieprogramma greenports | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend |
|
Om deze hoofdopgave te realiseren werkt de provincie samen met de regio’s aan de IRP’s Zuidplas, As Leiden Katwijk, Delflandse Kust, Mainport Rotterdam, Oude Rijnzone, Hof van Delfland en IODS, en aan de ontwikkeling van natuur- en recreatiegebieden. Door de uitvoering van deze programma’s en projecten wordt invulling gegeven aan het begrip ruimtelijke kwaliteit. De provincie wil meer sturen op ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied. Deze ruimtelijke kwaliteit moet bereikt worden door een balans te zoeken tussen bestaande waarden en nieuwe ruimtelijke programma’s. Om hieraan concreet invulling te kunnen geven stelt de provincie voor om op bovenregionaal niveau te sturen op ruimtelijke kwaliteit door samen met de regio’s gebiedsprofielen op te stellen. Door de uitvoering van deze bovenregionale opgave ontstaat een vitaal, divers en aantrekkelijk landschap.
De beperkte beschikbaarheid van financiële middelen maakt het noodzakelijk om afspraken te maken over prioriteiten en fasering.
Doel van deze hoofdopgave is de samenhang tussen stad en land te versterken om de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van het stedelijk en landelijk gebied binnen de stedelijke invloedssfeer te vergroten. Deze samenhang bepaalt uiteindelijk de kwaliteit van het vestigingsklimaat in de provincie en de mate van tevredenheid van bewoners over de kwaliteiten van het gebied waar zij wonen. Het landschappelijk netwerk is de drager voor deze opgave.
Tabel 2.5 Belangrijkste programma’s en projecten voor hoofdopgave 5
| Hoofdopgave 5: Stad en land verbonden | |||
| Programma's en projecten | Provinciale belangen | Invulling ontwikkelende rol | Financiering en resultaten |
| Integrale ruimtelijke projecten (IRP's) | |||
| Zuidplas | Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk | Regisserend |
|
| As Leiden Katwijk |
|
||
| Delflandse Kust |
|
||
| Mainport Rotterdam |
|
||
| Hof van Delfland |
|
||
| IODS |
|
||
| Lopende programma's en projecten | |||
| Actieprogramma Water | Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk | Kaderstellend/ toezichthoudend |
|
| Fietspadenplan | Versterken recreatieve functie en landschappelijk netwerk | Uitvoerend |
|
Door uitvoering van deze projecten en programma’s worden stad en land beter met elkaar verbonden. Op lokaal niveau zullen verbindingen ontstaan, maar daarmee gaan de groene gebieden nog niet als een samenhangend netwerk functioneren. Stad en land blijven nog teveel twee verschillende elementen in het landschap. Een aanvullende opgave is noodzakelijk. Door de Zuidvleugelgroenstructuur ontstaat in de toekomst een geheel van samenhangende en afwisselende recreatiegebieden, natuurgebieden en een aantrekkelijk landelijk gebied, dat bereikbaar en toegankelijk wordt via een fijnmazig routenetwerk voor varen, fietsen en wandelen. Deze ambitie zien we terug in een van de thema’s van de gebiedsagenda deel A: het landschap dichter bij huis brengen. Dit thema wordt verder uitgewerkt in deel B, dat in 2010 zijn beslag krijgt.
In de vorige paragraaf zijn de programma’s en projecten genoemd die leiden tot het realiseren van de hoofdopgaven. Voor twee van de hoofdopgaven zijn lopende programma’s en projecten voldoende. Voor drie opgaven is dat niet het geval. Geconcludeerd is dat er aanvullende programma’s op bovenregionale schaal nodig zijn om de hoofdopgaven uit de structuurvisie te kunnen halen. Het gaat om:
- Zuidvleugelgroenstructuur;
- Zuidvleugelnet als stedelijk netwerk;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit in het landelijk gebied.
De ontwikkeling van Zuidvleugelgroenstructuur is bedoeld om de samenhang tussen stad en land te versterken en de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van het stedelijk en landelijk gebied binnen de stedelijke invloedssfeer te vergroten. Deze samenhang bepaalt mede de kwaliteit van het vestigingsklimaat in de provincie en de mate van tevredenheid van de bewoners over de kwaliteiten van het gebied waar zij wonen. De Zuidvleugelgroenstructuur is de drager voor deze opgave.
De Zuidvleugelgroenstructuur bestaat uit vier typen gebieden: provinciale landschappen, regioparken, grote stadsparken en een verbindend groenblauw netwerk. Het resultaat is een recreatieve hoofdstructuur, oftewel een geheel van samenhangende en afwisselende recreatiegebieden, natuurgebieden en aantrekkelijk landelijk gebied dat bereikbaar en toegankelijk is via een fijnmazig routenetwerk voor varen, fietsen en wandelen.
Bescherming, ontwikkeling, beheer en organisatie
In de structuurvisie is aangegeven wat er in de Zuidvleugelgroenstructuur wordt gedaan. In deze uitvoeringsagenda wordt de vraag beantwoord hoe de provincie dit wil gaan doen. Dit gebeurt door een integrale aanpak van bescherming, ontwikkeling, beheer en organisatie. Bescherming vindt plaats via de Verordening Ruimte, waarin onder meer verstedelijkingscontouren en het regime voor bufferzones en nationale landschappen is vastgelegd. Ontwikkeling vindt plaats door de basiskwaliteit van natuur- en recreatiegebieden op orde te krijgen. Via het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) wordt geïnvesteerd in aanleg en inrichting van gebieden. Uiteindelijk doel in de ontwikkeling van de Zuidvleugelgroenstructuur is het realiseren van een groenblauwe topkwaliteit op het niveau van het netwerk als geheel. De invulling van het begrip topkwaliteit en de weg er naar toe wordt samen met de regio bepaald. Dit gebeurt in samenhang met de gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit.
In het beheer van de Zuidvleugelgroenstructuur wordt vooral gestreefd naar meer onderlinge samenhang en een evenwichtige financiering in samenwerking met de betrokken partijen. De organisatie van beheer moet aansluiten bij de schaal van de opgave.
Om tot de gewenste resultaten te komen wordt een programma opgesteld, waaruit projecten vloeien. Illustratief kan aan de volgende projecten gedacht worden:
Tabel 2.6 Illustratief voorbeeldprogramma voor Zuidvleugelgroenstructuur
| Land van Wijk en Wouden | Hollands Plassengebied | Bentwoud Rottemeren | IJsselmonde | Midden-Delfland | Duin, Horst en Weide |
| Aantal ha Recreatie om de Stad (RodS) | |||||
| 306 ha RodS | 710 ha RodS | 25 ha RodS | 461 ha RodS | ||
| Routenetwerk | |||||
| 10 km fietspad | 3,2 km fietspad | 16 km fietspad | 6,5 km fietspad | 29 km fietspad | 29 km fietspad |
| Knooppunten | |||||
| Transferium A4 | Bleizo | Transferium | |||
| Saneren verspreide glastuinbouw | |||||
| 28 ha verspreide glastuinbouw saneren | 106 ha verspreide glastuinbouw saneren | 44 ha verspreide glastuinbouw saneren | |||
| Barrières | |||||
| A12 Barrière Delfland | Barrière A44/A4 | Barrières A16, A15, A29, HSL | Barrières A12, A4, A13, A20 | Barrières A44, spoor, N448 | |
| Stadsrandzones | |||||
| Alphen extra groen toevoegen | Sasenheim stationsbalkon | ||||
| Oude Rijnzone | |||||
| Ontbrekende schakels | |||||
| Waterverbinding NoordAA-WijdeAA NoordAA-Rotte |
Waterverbinding NoordAA-WijdeAA | Waterverbinding | Kust bereikbaarheid OV, fiets, water | ||
| Ecosysteemdienst | |||||
| Vitaal platteland 2 kwaliteitsslag |
Vitaal platteland 2 kwaliteitsslag |
Vitaal platteland 2 kwaliteitsslag |
Vitaal platteland 2 kwaliteitsslag |
Vitaal platteland 2 kwaliteitsslag |
|
Om tot een integrale aanpak van bescherming, ontwikkeling en beheer te komen, wil de provincie op niveau van het netwerk tot een vorm van programmatische sturing komen. In dit programma worden afspraken gemaakt over de begrenzing van de Zuidvleugelgroenstructuur, de verdeling en afstemming van taken en verantwoordelijkheden, de in te zetten instrumenten en de prioritering van investeringen.
Regierol provincie
De provincie neemt het initiatief en kiest voor een regisserende rol wanneer het gaat om de provinciale landschappen en de samenhang tussen alle groene ontwikkelingen. De uitvoering van de regioparken en de stadsparken laat de provincie over aan de regio’s, gemeenten en terreinbeherende organisaties.
Als er bestuurlijke samenwerkingsverbanden nodig zijn, sluit de provincie aan bij bestaande organisatiestructuren in de provinciale landschappen. De regierol van de provincie is hierbij vooral coördinerend en agenderend op het schaalniveau van de Zuidvleugelgroenstructuur. Gezamenlijk wordt een programma vastgesteld, waaruit projecten voortvloeien. Er worden afspraken gemaakt over de uitvoering en de sturing van het programma met de betreffende partijen. De uitvoering van de projecten ligt bij de verantwoordelijke publieke of private partij.
Voor het provinciale landschap Midden-Delfland zal worden aangesloten bij het IRP Hof van Delfland. Het is niet nodig om voor dit provinciale landschap de huidige organisatiestructuur te wijzigen.
Voor het provinciale landschap Wijk en Wouden wordt aangesloten bij de Stichting land van Wijk en Wouden. De stichting heeft een integrale gebiedsvisie ontwikkeld en een uitvoeringsprogramma.
Voor het provinciale landschap Duin, Horst en Weide is in opdracht van de gemeenten een visie ontwikkeld. Samen met de twee regio’s, gemeenten, Rijk, provincie en waterschap wordt gewerkt aan een uitvoeringsprogramma voor dit gebied.
Voor het Hollands Plassengebied is een samenwerkingsverband Hollands Plassengebied opgericht. Er ligt een visie voor het gebied en een uitvoeringsprogramma 2007-2013.
Voor het Bentwoud/Rottemeren zijn twee grote projecten in uitvoering. Het gaat om de ontwikkeling van het Bentwoud en om de Eendragtspolder. Hiervoor zijn twee organisatiestructuren werkzaam. Na realisatie wil de provincie onderzoeken welk type organisatiestructuur wenselijk is.
Ditzelfde geldt ook voor het provinciale landschap IJsselmonde. Hier wordt 600 hectare natuur en recreatie aangelegd in het kader van Project Mainport Rotterdam. Ook ligt Deltapoort voor een klein deel in het provinciale landschap IJsselmonde
Financiering
De provincie gaat met de partners in de Zuidvleugelgroenstructuur een nieuwe financieringsstrategie uitwerken. Dit is noodzakelijk vanwege de integrale ambities, de achterstanden in de realisatie van de huidige groenopgave en vanwege het aflopen van bestaande instrumenten als het ILG. Als onderdeel van deze investeringsstrategie wil de provincie de Zuidvleugelgroenstructuur opnemen in de gebiedsagenda MIRT. Aanvullend wordt gekeken welke activiteiten in de provinciale landschappen in aanmerking komen voor een subsidie uit de Europese Unie.
Fasering
De provincie heeft een hoog ambitieniveau als het gaat om de Zuidvleugelgroenstructuur. Het realiseren van een samenhangende groenstructuur vraagt veel van de provincie en van andere partijen. Er is een financiële crisis en dit heeft invloed op de middelen die komende jaren beschikbaar zijn voor deze opgave. Het is daarom van belang om te faseren en om de beperkte beschikbare middelen goed afgestemd in te zetten. Hierbij wordt aangesloten op het lopende traject voor de gebiedsagenda. De provincie kiest voor een gefaseerde aanpak en start met het organiseren van bestuurlijke samenwerkingsverbanden voor de provinciale landschappen en voor de verbindingen, waardoor een samenhangend netwerk ontstaat. Deze fasering dient in overleg met de regio’s nader uitgewerkt te worden. Inzet van de provincie is om voor 2020 bestuurlijke samenwerkingsverbanden te hebben opgericht voor de zes provinciale landschappen en om de samenhang op elkaar af te stemmen.
Kaart 2.1 Opgaven in de Zujidvleugelgroenstructuur
De ontwikkeling van het Zuidvleugelnet als verbindend hoogwaardig openbaar vervoersysteem vindt plaats in directe samenhang met de ruimtelijke hoofdstructuur van het stedelijk netwerk. Het gaat dan vooral om het benutten en versterken van bestaande verbindingen en centra en een enkele keer om het toevoegen van een nieuwe verbinding of centrum. Anderzijds gaat het om het ontwikkelen van een divers en kwalitatief hoogwaardig stedelijk netwerk vooral via herstructurering, herontwikkeling en verdichting van stedelijk gebied in de nabijheid van openbaar vervoerknopen en stations/haltes.
De Zuidvleugel draagt bij aan een sterke concurrentiepositie van de Randstad. Tot 2020 kent de Zuidvleugel een woningbouwopgave van 175.000 woningen. De provincie en de steden hebben de ambitie om hiervan 80 procent binnenstedelijk te realiseren. Deze ambities zijn alleen te verwezenlijken door een herkenbaar en samenhangend netwerk van hoogwaardig openbaar vervoer tot stand te brengen in relatie met de overige mobiliteitsystemen. Met het programma Zuidvleugelnet als stedelijk netwerk wil de provincie nieuwe woon- en werkmilieus concentreren langs de haltes van het Zuidvleugelnet in het stedelijk gebied. De opgave voor herstructurering en transformatie die er nu ligt, is alleen met het openbaar vervoer als ruggengraat te realiseren.
Dit sluit naadloos aan bij de door het kabinet geformuleerde ambities uit de structuurvisie Randstad 2040. Hierin stelt het kabinet dat de bereikbaarheid van de Randstad te realiseren is door een sterk verbeterde samenhang tussen verstedelijking en vervoersystemen, in de eerste plaats op het niveau van de vleugels van de Randstad.
Agenda Zuidvleugel
Om op het niveau van de Zuidvleugel een verbindend openbaar vervoernet te realiseren, is door de provincie samen met de Zuidvleugelpartners een uitvoeringsagenda opgesteld. In de uitvoeringsagenda gaat het om prioritering en fasering van investeringen in het openbaar vervoernet, verdichting rond de haltes en om kwaliteitsverbetering door onder andere informatievoorziening en ketenmobiliteit.
Regionale verstedelijkingsafspraken
De provincie wil samen met de Zuidvleugelpartners vervolgafspraken maken over de programma’s voor de ruimtelijke ontwikkelingen in de omgeving van de haltes. Deze nieuwe regionale verstedelijkingsafspraken vormen de basis voor de uitwerking van kansen en potenties rond het hele Zuidvleugelnet. Ze bouwen voort op de afspraken die in 2007 in het programma Stedenbaan al zijn gemaakt over vastgoedontwikkeling in de omgeving van Stedenbaanstations. Nieuwe afspraken zijn nodig voor de overige haltes van het Zuidvleugelnet en over de fasering tussen de ontwikkeling van de Zuidplaspolder en de locaties van Zuidvleugelnet. De nieuwe regionale verstedelijkingsafspraken hebben in eerste instantie betrekking op woningbouw nabij hoogwaardig openbaar vervoer. Voor de periode 2010-2020 gaat het om een ambitie van circa 85.000 woningen in het invloedsgebied van het Zuidvleugelnet. Daarnaast moeten er afspraken gemaakt worden voor ontwikkeling van kantoren en voorzieningen. Kantoren en voorzieningen op goed per openbaar vervoer bereikbare plaatsen vergroten de bereikbaarheid van economische functies en de keuzemogelijkheden van de inwoners.
Regierol provincie
De provincie kiest - in nauwe samenwerking met de Zuidvleugelpartners - voor een regisserende rol in de programmering en afstemming van ruimtelijke ontwikkelingen in het invloedsgebied van het Zuidvleugelnet. Waar nodig zal de provincie de Verordening Ruimte benutten om ongewenste ontwikkelingen tegen te houden. Het bestaande bestuurlijk mobiliteitsoverleg Zuidvleugelnet en het ambtelijk mobiliteitsoverleg Zuidvleugelnet werkt aan het Zuidvleugelnet, inclusief Stedenbaan. Er wordt aanvullend een programmabureau Zuidvleugelnet opgericht, waaraan naast de provincie ook de Stadsregio Rotterdam en het Stadsgewest Haaglanden deelnemen.
Financiering
De provincie heeft geen financiële middelen voor ruimtelijke ontwikkelingen rond de stations van het Zuidvleugelnet. De partners in de Zuidvleugel maken verstedelijkingsafspraken met het Rijk. In het kader van het MIRT worden met het Rijk afspraken gemaakt over de financiering van de verstedelijkingsafspraken. De provincie zal de inzet van de partners in de Zuidvleugel ondersteunen en kan een faciliterende rol spelen.
De provincie wil meer sturen op de ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied en de overgangen van stedelijk naar landelijk gebied. Het Zuid-Hollandse landschap verandert snel en de kwaliteit van het landelijk gebied staat onder druk. Voor Zuid-Holland is het de uitdaging er voor te zorgen dat de transformaties waar de provincie de komende decennia mee te maken krijgt, niet eenzijdig gericht zijn op de ontwikkeling van de gebruiksfuncties, maar gericht zijn op integrale gebiedsgerichte oplossingen met aandacht voor de bestaande waarden. Leesbaarheid van de geschiedenis, herkenbaar gebruik, grote samenhang in ruimtelijke componenten, het bewaken en vergroten van de bestaande diversiteit, zijn uitgangspunten bij het sturen op ruimtelijke kwaliteit en het omgaan met nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. De provincie wil meer ruimtelijke kwaliteit bereiken door een balans te zoeken tussen bestaande waarden en nieuwe ruimtelijke programma’s.
In het programma ruimtelijke kwaliteit wil de provincie verder werken vanuit drie sporen:
Kaart 2.2 Zuidvleugelnet als stedelijk netwerk
- Opstellen van een kwaliteitskader op alle relevante schaalniveaus;
- Stimuleren van onafhankelijke oordeelsvorming over de kwaliteit van plannen;
- Evalueren en verbeteren van bestaande en nieuwe provinciale beleidsinstrumenten op hun effecten op de ruimtelijke kwaliteit van het provinciaal grondgebied.
Gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit
Met het opnemen van de kwaliteitskaart in de structuurvisie is al een eerste aanzet gedaan om op provinciaal niveau een kwaliteitskader te ontwikkelen. Een nadere uitwerking op meerdere schaalniveaus is noodzakelijk om het sturen op kwaliteit via dit kader daadwerkelijk handen en voeten te geven. In vervolg op de kwaliteitskaart uit de structuurvisie zal de provincie daarom gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit opstellen. In de gebiedsprofielen geeft de provincie aan hoe zij de kwaliteiten van Zuid-Holland waardeert en welke visie zij heeft op de ontwikkeling van dorpen en landschappen. De gebiedsprofielen kunnen op meerdere manieren worden benut, bijvoorbeeld als een toekomstgericht, kwalitatief afwegingskader op regionaal niveau, of als inspiratiekader voor regio’s en gemeenten bij de samenstelling van bestemmingsplannen buitengebied en beeldkwaliteitplannen. Daarnaast kunnen de gebiedsprofielen worden benut als een basisdocument aan de hand waarvan de effecten van ruimtelijke transformaties op de kwaliteit van het landschap kunnen worden bijgehouden. De provincie start eerst met een pilot voor het opstellen van een gebiedsprofiel voor het Hollands Plassengebied. In deze pilot wordt een inventarisatie- en waarderingsmethodiek ontwikkeld, die toepasbaar is voor alle deelgebieden in het landelijk gebied. De pilot dient om de geschikte inhoud en optimale inzet van de gebiedsprofielen te bepalen. De uitkomsten van de pilot worden benut bij het opstellen van gebiedsprofielen voor de 17 gebieden die in de structuurvisie zijn benoemd. De 17 gebieden zijn weergegeven op kaart 1.1; het zijn de 6 provinciale landschappen plus 11 aanvullende gebieden a t/m k. De provincie stelt zich ten doel de gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit voor de 17 gebieden in de volgende collegeperiode af te ronden en wil daarover met de regio's in overleg treden.
Regierol provincie
De provincie kiest voor een regierol als het gaat om het proces waarin de gebiedsprofielen worden opgesteld. Echter, sturen op kwaliteit is het meest effectief als zowel de provincie als de regio’s, gemeenten en waterschappen zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor de ruimtelijke kwaliteit en dit in de praktijk gaan brengen. Het zoeken naar een gezamenlijk streefbeeld en een gezamenlijke agenda ruimtelijke kwaliteit met de partners uit de streek is een belangrijk onderdeel van de gebiedsprofielen. Wat vindt u? Welke kwaliteiten vindt u van belang en horen tot de gebiedsprofielen? En wat is uw agenda? Wie heeft welke verantwoordelijkheid? De provincie wil zo een open dialoog om te komen tot een breed en gedeeld beeld
Kwaliteitsteams en kwaliteitsadviseur
De provincie stimuleert de onafhankelijke oordeelsvorming over de ruimtelijke kwaliteit van plannen. De provincie heeft een onafhankelijk provinciaal adviseur ruimtelijke kwaliteit aangesteld. De provinciaal adviseur kan gevraagd en ongevraagd advies geven op ruimtelijke kwesties en dilemma’s met een provinciale dimensie. Daarnaast kunnen kwaliteitsteams worden ingesteld. De teams adviseren bij relevante ruimtelijke initiatieven in de verschillende deelgebieden.
Kaart 2.3 Deelgebieden in het landelijk gebied
Onderzoeken en agenderen is noodzakelijk om de onderbouwing, uitwerking en efficiëntie van het ruimtelijk beleid te waarborgen. De provincie wil samenhangende kennisontwikkeling voor de uitwerking van het bestaande en het toekomstige ruimtelijk beleid. De focus voor de gezamenlijke kennisontwikkeling en -deling richt zich op beleidsbeslissingen die doorwerken in de provinciale structuurvisie. De provincie zet hierbij in op een stapsgewijze verbetering van de interactie tussen structuurvisie, lopende programma’s en projecten en sectoraal beleid.
Bij de kennisontwikkeling onderscheidt de provincie een beleidsagenda en onderzoeksagenda. De beleidsagenda bevat vraagstukken die moeten leiden tot beleidsbeslissingen welke doorwerken in de structuurvisie. De beleidsagenda is daarmee voorportaal voor eerstvolgende herzieningen van de structuurvisie.
De onderzoeksagenda bevat kennisvragen die moeten worden beantwoord om de doelen uit de structuurvisie verder te implementeren. Daarnaast genereert de onderzoeksagenda kennis die nodig is om nieuw beleid voor te bereiden. De onderzoeksagenda sorteert daarmee voor op de volgende generatie beleid.
Beleids- en onderzoeksagenda bieden overzicht en structuur om met partners, partijen en kennisinstellingen de focus op de (boven)regionale opgaven en op de mogelijkheid voor samenwerking te leggen.
De beleidsagenda richt zich op de continue verbetering en concretisering van bestaand beleid. Onderstaande tabel bevat een samenvattend overzicht van de onderwerpen die in de periode 2010-11 behandeld worden.
Tabel 3.1 Overzicht van onderwerpen op de beleidsagenda voor de korte termijn
| Hoofdopgave 1: Aantrekkelijk en concurrerend internationaal profiel | ||
| Onderwerp | Vraag | Planning en resultaten |
| Nieuw glastuinbouw-concentratiegebied van ca. 400 ha. | Onderzoeken nieuwe locaties voor 400 ha. Handhaven 5.800 ha fysieke glastuinbouw in provincie | Gereed juni 2010 |
| Sprokkellocaties glastuinbouw | Onderzoek kleine glastuinbouwlocaties grenzend aan bestaande glastuinbouw concentratiegebieden | Gereed juni 2010 |
| Multimodale greenportlogistiek | Benodigde (ruimtelijke) maatregelen ter bevordering multimodaal greenport transport | Gereed juni 2010 |
| Natte bedrijventerreinen | Behoefteraming natte bedrijventerreinen i.r.t. versterken binnenvaart | Beleidsadvies juni 2010 |
| Economische agenda Zuidvleugel | Versterkingsopties economische pieken Zuidvleugel 2010-2020 | Beleidsadvies juni 2010 |
| Ruimte voor R&D en innovatie | Onderzoek naar R&D locaties en locaties kennisintensieve bedrijvigheid in de Zuidvleugel | Beleidsadvies juni 2010 |
| Hoofdopgave 2: Duurzame en klimaatbestendige deltaprovincie | ||
| Onderwerp | Vraag | Planning en resultaten |
| Dijkring 14 | Waterveiligheid van de Randstad | Advies n.a.v. onderzoek gereed in 2011 |
| Zandmotor | Effectiviteit van natuurlijke zandsuppletie bij innovatieve kustontwikkeling | Na juni 2010 conclusies pilotprojecten; realisatie 2010/2011; monitoring 2011-2015 |
| Buitendijks bouwen | Creëren mogelijkheden voor bouwen in buitendijkse gebieden langs rivieren en aan de kust | Na juni 2010 conclusies pilotprojecten |
| Klimaatverandering in relatie tot ecologische doelen | Effecten klimaatverandering op ecologische doelen | Beleidsadvies 2011 |
| Vaarwegenbeheer recreatie op niet provinciale vaarwegen | Beheer en afstemming vaarwegen en alternatieve routes voor recreatieve scheepvaart | Beleidsadvies 2011 |
| Implementatie warmteatlas | Vraag en aanbod van warmte. Atlas is gericht op gemeenten en bedrijven | Warmteatlas gereed 2010 |
| Hoofdopgave 3: Divers en samenhangend stedelijk netwerk | ||
| Onderwerp | Vraag | Planning en resultaten |
| Beleidsvisie Wonen | Perspectief en instrumenten voor doorontwikkeling woonbeleid | Eind 2010 vaststelling door GS. Doorwerking in provinciale structuurvisie |
| Financiering herstructureringsopgaven en transformatieopgaven | Financieringsmogelijkheden voor concentreren verstedelijking | Start 2010 / Beleidsadvies 2011 |
| Bovenregionale investeringsbereidheid | Financieringsmogelijkheden voor concentreren verstedelijking | Start 2010 / eind 2010 beleidsadvies |
| Bebouwingscontouren | Doorontwikkeling contouren als instrument voor kwaliteit | Startnotitie wordt begin 2010 opgesteld. Eind 2010 beleidsadvies |
| Vraag naar woningen Groene Hart en delta | Invulling van migratiesaldo 0 en kwalitatieve woningvraag | Gereed medio 2010 / Woningmarkt-verkenning, kwalitatieve inkleuring behoefte op basis van WoOn2009 |
| Gerichter sturen op woonmilieus | Woonmilieudifferentiatie in samenhang met bereikbaarheid, voorzieningen, recreatie en ruimtelijke kwaliteit | Lopend onderzoek voor en in opdracht van bestuurlijk platform Zuidvleugel |
| Ontwikkelingen kantorenmarkt (baserend op ‘Ruimte voor Economie’) |
Evaluatie bestaand beleid, vraag en aanbod, actuele ontwikkelingen, toepassing SER-ladder en instrumen-tarium t.b.v. de herstructurering van verouderde kantoren | Eind 2010 beleidsnotitie |
| Onderzoek rust en stilte | Invulling rust- en stiltegebieden | Eind 2010 aanpassing milieuverordening |
| Externe veiligheid | Nagaan of risicovolle activiteiten kunnen worden geclusterd en aangesloten op basisnetwerk externe veiligheid | 1e fase gereed 2010 |
| Hoofdopgave 4: Vitaal, divers en aantrekkelijk landschap | ||
| Onderwerp | Vraag | Planning en resultaten |
| Agenda voor de landbouw | Toekomstperspectieven voor de grondgebonden landbouw, met inbegrip van uitbreidings-mogelijkheden intensieve landbouw, schuilstallen en de problematiek van de bodemdaling | 3 Fases: Staat van de landbouw, scenario's en agenda. Na vaststelling doorwerking in de provinciale structuurvisie. Gereed eind 2010 |
| Integraal proces gebiedsvisie Goeree-Overflakkee | Gebiedsvisie Goeree-Overflakkee opstellen aan hand van zes streefbeelden | Na vaststelling van regionale structuurvisie en provinciale structuurvisie verder ontwikkelen. Aanvraag voor een Atelier water+ruimte bij het Rijk loopt |
| Verder ontwikkelen EHS | Haalbaarheidsstudie naar ecologische verbindingen: Coepelduinen Katwijk, Westeinderplassen en Strijen | Gereed 2011 |
| Financiering afronden EHS | Realiseren (nieuwe) natuur, extra middelen voor restopgave | Start 2010, begin 2011 beleidsadvies |
| Hoogbouw in nationale en provinciale landschappen | Ontwikkelen van een provinciale visie op hoogbouw in nationale en provinciale landschappen in Zuid-Holland | 2011, opzet en resultaat is mede afhankelijk van overleg met het Rijk en de overige Groene Hartprovincies en moet o.a. geïmplementeerd worden via de gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit |
| Hoofdopgave 5: Stad en land verbonden | ||
| Onderwerp | Vraag | Planning en resultaten |
| Visie recreatie en vrije tijd | Opstellen visie recreatie en vrije tijd waarin beleidskader ten aanzien van kwantitatieve en kwalitatieve recreatieopgave wordt uitgewerkt | Wordt als beleidsvisie inclusief investeringsstrategie vastgesteld. Doorwerking in structuurvisie. Gereed eind 2010 |
| Regelgeving bouwen in het buitengebied | Uitwerking van verbeterde regelgeving voor het bouwen buiten de contouren | Gericht op eerste herziening structuurvisie. Startnotitie 2010, afronding 2011 |
| Archeologie in ruimtelijke plannen | Instrumenten voor bescherming van cultuurhistorische waarden in gemeentelijke plannen | Gereed 2011 |
| Bescherming landgoederen en omgeving (2de tranche) | Beschermen historische landgoederen(biotoop) | 2010/begin 2011 |
| Recreatie om de stad programma 2e fase | Realiseren nieuwe groengebieden, bepalen nieuwe opgaven in relatie tot ontwikkeling Zuidvleugelgroenstructuur | Programma gereed eind 2010 |
| Zweefvliegen | Onderzoek naar behoud locatie Valkenburg | 2011 |
| Behoud door ontwikkeling landgoederen | Opstellen best practices ten behoeve van behoud door ontwikking landgoederen | Gereed 2011 |
De onderzoeksagenda richt zich op de kennisvragen, zowel voor de implementatie van de onderhavige structuurvisie als voor de voorbereiding van de volgende generatie beleid. Zij sorteert voor op de volgende provinciale structuurvisie. Kennis, middelen en instrumenten om de leefbaarheid en de toekomstbestendigheid van Zuid-Holland te verbeteren en te waarborgen staan hierbij centraal. Inhoudelijk ligt de focus op de transformatie van het bestaand gebied, sociale en ruimtelijke cohesie, energieverzorging, duurzaamheid, klimaatbestendigheid en economische waardecreatie, die steeds vanuit diverse scenario’s zullen worden uitgewerkt. Wat betreft middelen en instrumenten ligt de nadruk op de verdere doorontwikkeling van integrale fundamenten voor het maken van keuzes en afwegingen op de bovenregionale schaal. Het werken met scenario’s die hun basis vinden in een integrale monitoring zal hierbij een steeds sterkere rol spelen. De provincie richt zich hierbij op drie overkoepelende thema’s, namelijk: netwerken, gebieden en sturing
Netwerken
Voor de provincie betekent het denken, plannen en handelen in fysieke en niet-fysieke netwerken de continue doorontwikkeling en toepassing van strategieën en instrumenten voor de bovenregionale schaal. De ontwikkeling van de Zuidvleugelgroenstructuur en het Zuidvleugelnet als belangrijke dragers voor de verdere ontwikkeling van het stedelijke netwerk roepen nieuwe kennisvragen op. Gezien de grote transitieopgave van bestaand gebied ligt de inzet op de versterking van interactie tussen bestaande functies en de efficiënte aanpak van herstructurering- en transformatieopgaven. Doel is het versterken van de diversiteit in woon- , werk- en recreatiemilieus en de structuurversterking voor nieuwe en bestaande economische dragers. Belangrijke kennisvragen liggen onder meer op de doorontwikkeling van ruimtelijke indicatoren voor het bereiken van strategische doelen en het monitoren hiervan. In beide netwerken zijn hiërarchie, programmering en bijbehorende financiële strategieën en modellen een belangrijk onderwerp.
Gebieden
Een meer gebiedsgerichte en integrale benadering vraagt inzicht in samenhang van functies en gebieden, in de verhouding tussen bescherming en ontwikkeling en in de ontwikkelkansen voor identiteit en uniciteit van gebieden. Instrumenten en middelen voor gebiedsontwikkeling en de relatie met lopende programma’s en projecten zullen verder worden ontwikkeld. De kennis die hiervoor nodig is kan bijvoorbeeld worden uitgewerkt bij het opstellen van de gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit. Verdere kennisontwikkeling over toepasbare instrumenten voor gebieden is nodig om het beleid uit te werken voor de provinciale landschappen, het Groene Hart en de Zuidwestelijke delta.
Sturing
Bij sturing gaat het vooral over de vraag hoe de samenwerking tussen verschillende partijen kan worden versterkt om de gezamenlijke ambities waar te maken. Kennisvragen hebben dan ook onder meer betrekking op coalitie- en alliantievorming, publiekprivate samenwerking, organisatiemodellen en financieringsstrategieën. Kennis- en programmamanagement, maar ook de vraag hoe de provincie haar instrumentarium uit de Wro doeltreffend inzet en verder kan ontwikkelen staan centraal. Hierbij speelt ook het verder doorontwikkelen van evaluatiemogelijkheden een belangrijke rol. In alle thema’s staat efficiëntie centraal. We kijken hoe met minder middelen meer bereikt kan worden. Het gaat om samenwerking en gerichtere sturing en monitoring op strategische doelen.
Onderstaande tabel bevat een stand van zaken voor de eerste onderzoeksagenda. De onderwerpen voor de drie overkoepelende thema's zijn uitgesplitst naar de implementatie op de middellange en de voorbereiding van beleid op de lange termijn. De onderzoeken die bijdragen aan de realisatie van de drie bovenregionale opgaven krijgen prioriteit bij de uitvoering van de onderzoeksagenda. In de tabel zijn deze cursief weergegeven.
Tabel 3.2. Overzicht van onderwerpen op de onderzoeksagenda voor de middellange en lange termijn
| Onderzoeksagenda | Implementatie nieuw beleid in structuurvisie (middellange termijn, tot 2020) |
Voorsorteren op volgende structuurvisies (lange termijn, vanaf 2020) |
| Netwerken |
|
|
| Gebieden |
|
|
| Sturing |
|
|
De provincie wil een versterkte relatie tussen beleid en kennis ook inzetten om de samenwerking van disciplines en partijen te intensiveren. Daarbij gaat het zowel om de samenwerking binnen het provinciehuis als om de uitwisseling met het netwerk van kennisvragers en -aanbieders binnen en buiten Zuid-Holland. Dit betekent samen fundamenten leggen voor de inhoud van de opgaven, samen kennis ontwikkelen, delen en toepassen. Samenwerking bij de beleidsvoorbereiding bouwt vertrouwen voor een gezamenlijke aanpak van toekomstige ruimtelijke opgaven op regionaal niveau. Bovendien zorgt het voor een beter afgestemde en daarmee efficiëntere beleidsvorming.
De provincie stimuleert samenwerking bij de beleidsvoorbereiding door:
- met wisselende coalities te werken aan inhoudelijke opgaven uit de drie overkoepelende thema's: netwerken, gebieden, sturing. De beleidsinhoudelijke basis voor de vraagstelling wordt in samenwerking met interne en externe partners gebouwd. Hier wordt gewerkt aan nieuwe vragen en het verkennen van een onzekere toekomst. Werkvormen hiervoor zijn ontwerpend onderzoek, ateliers, workshops en werkbijeenkomsten.
- opinievorming en debat. Het gaat er niet alleen om de dialoog te stimuleren tussen praktijk en wetenschap maar ook tussen beleidsmakers, bestuurders en het maatschappelijke veld. Hiervoor zijn verschillende vormen denkbaar en deels ook al in werking. Denk bijvoorbeeld aan lunchlezingen, expertmeetings, het RO-café en een jaarlijks congres.
De samenwerking bij de beleidsvoorbereiding leidt tot een gezamenlijke kennisbasis. De ambitie is om deze toegankelijk te maken. Het betreft het organiseren en ontsluiten van bepalende inhoudelijke informatie. Bovendien gaat het over een precieze verwoording van de gezamenlijke kennisvragen voor relevante ruimtelijke beleidsopgaven op middellange en lange termijn. Doel is om ruimte voor een continue reflectie op de dagelijkse praktijk te creëren en hieraan een bescheiden jaarlijkse publicatie te verbinden.
Het is de bedoeling dat de acties en effecten van de provinciale structuurvisie en uitvoeringsagenda gemonitoord gaan worden. Uitgangspunt is dat er jaarlijks een monitorrapport worden opgesteld.
In deze paragraaf wordt een voorstel gedaan hoe deze monitor er concreet uit kan gaan zien. Dit voorstel zal in de komende maanden ook afgestemd gaan worden met partijen. Tevens zal de feitelijke monitor in deze maanden verder uitgewerkt gaan worden. Het is de bedoeling om een uitgewerkt monitoringprogramma gereed te hebben na de zomer.
Figuur 3.1 Voorstel monitoring
Ter verduidelijking van het voorstel zijn de hoofdopgave, provinciale belangen, de bovenregionale opgave en de regioagenda’s uitgesplitst in sectorale beleidsdoelen, integrale samenhangende pakketten van sectorale doelen per netwerk of regio en uitspraken die betrekking hebben op ruimtelijke kwaliteit. De regio-uitwerking uit de uitvoeringsagenda bevat een overzicht van afspraken per regio.
Het voorstel is om de monitor van de provinciale structuurvisie en de uitvoeringsagenda te laten bestaan uit drie onderdelen:
Een monitor van de sectorale doelen met prestatie en effectindicatoren
De provincie wil inzicht hebben in de effecten van haar beleid, ten aanzien van de sectorale doelen zoals bijvoorbeeld op het gebied van natuurontwikkeling, bereikbaarheid, woningbouw en bedrijventerreinen. De effecten op deze sectorale doelen worden nu al gemeten in het kader van de begrotingscyclus of bestaande sectorale monitoringrapportages. Daarbij wordt afhankelijk van het beleidsonderwerp gebruik gemaakt van prestatie-indicatoren, effectindicatoren of beide. In het kader van de monitor is het de bedoeling om jaarlijks een verkort en samenhangend overzicht te geven van alle beschikbare prestatie- en effectindicatoren zoals die in de andere rapportages gebruikt worden. Het is niet de bedoeling om nieuwe indicatoren te ontwikkelen voor deze doelen. Om deze monitor te gaan maken hoeft dan ook alleen de bestaande informatie bijeengebracht te worden, een kwestie van organiseren.
Een monitor van de samenhang in de uitvoering van beleid
De provincie zet met deze uitvoeringsagenda sterk in op het bereiken van meer samenhang en wil daar in de monitor ook extra aandacht aan schenken. Het gaat dan vooral om het monitoren van de samenhang op het schaalniveau van de Zuidvleugelgroenstructuur en het Zuidvleugelnet en de gewenste samenhang van de sectorale doelen.
Er spelen meer logisch samenhangende snijvlakken tussen sectorale doelen, bijvoorbeeld ten aanzien van:
- Werkgelegenheid en landschappelijke kwaliteit van de werkomgeving;
- Ontwikkeling woonmilieus en ontwikkeling voorzieningen;
- Kwaliteit landschap en leefbaarheid op het platteland;
- Bereikbaarheid en gebruik recreatiegebieden in relatie tot stedelijke verdichting.
In de monitor zal voor (een selectie van) deze snijvlakken een monitor worden opgezet vergelijkbaar met de Stedenbaanmonitor. Deze benadering zal verder worden ontwikkeld en ook voor de Zuidvleugelgroenstructuur worden toegepast.
Belangrijk aandachtspunt daarbij is dat er voldoende kennis is over hoe de samenhang moet zijn. Vaak is een enkelvoudige sectorale indicator makkelijk te interpreteren in termen van goed/fout of gewenst/ongewenst. Maar voor samengestelde indicatoren wordt dat lastiger. Daarom is het nodig om parallel aan de ontwikkeling van de monitor van de samenhang te zorgen voor een goede analyse van de aannames over samenhang. Dit onderdeel zal bij de onderzoeksagenda aandacht krijgen.
Een monitor van de voortgang van de gemaakte (prestatie-) afspraken met de regio’s
De provincie wil de voortgang monitoren van de gemaakte regionale afspraken. Aangezien deze afspraken nog in regionaal verband gemaakt gaan worden kan deze monitor nu nog niet nader worden ingevuld. De monitor gaat aangeven of de afspraken uitgevoerd zijn zoals beoogd.
Het is niet de bedoeling om per regio ook nog de sectorale doelen of samenhang te gaan monitoren. Dat is eerder een eigenstandige verantwoordelijkheid van de regio. Indien regio’s daar behoefte aan hebben is het wel mogelijk om expertise en aanpak af te stemmen.
Het onderdeel ruimtelijke kwaliteit (werken met gebiedsprofielen) is op dit moment nog geen onderdeel van het voorstel voor de monitor. Pas als dit onderdeel en de daarbij behorende gebiedsprofielen verder uitgewekt zijn is het mogelijk om te bepalen hoe ruimtelijke kwaliteit gemonitord kan gaan worden. Op dit moment is de verwachting dat dit onderdeel grotendeels bij de monitor van de samenhang meegenomen zal gaan worden (onderdeel 2). Gebiedsprofielen worden mogelijk ook beschreven in termen van samenhangende pakketten van (sectorale) doelen. Aandachtspunt daarbij is om ook nader te onderzoeken op welke manier beleving gemonitord gaat worden.
In de voorgaande hoofdstukken is een overzicht geboden van de diverse programma's en projecten die bijdragen aan de doelen van de structuurvisie, als ook van de onderwerpen die tot beleidsbeslissingen zullen leiden en/of die om nader onderzoek vragen. Vanuit dit overzicht is het mogelijk de agenda's voor overleg met de externe partners van de provincie samen te stellen en er voor te zorgen dat de daarvoor benodigde afstemming plaatsvindt.
De agendering vindt plaats ten behoeve van het overleg van Rijk met regio's in de vorm van bestuurlijk overleg MIRT (twee keer per jaar), het overleg met de diverse platforms (Bestuurlijk Platvorm Zuidvleugel, Stuurgroep Groene Hart en de Stuurgroep Zuidwestelijke delta), en het voorgestelde overleg met de acht regio's.
Op initiatief van het Rijk is per landsdeel een gebiedsagenda opgesteld. In deze gebiedsagenda’s zijn, in overleg tussen Rijk en regio, de visies en ambities verwoord voor toekomstige (ruimtelijk economische) ontwikkelingen (indicatief voor de periode tot 2028). Insteek is dat de gebiedsagenda’s gebruikt worden voor de gesprekken tussen het Rijk en de regio over de ontwikkelingen in het betreffende landsdeel. Het gaat daarbij om zowel het agenderen van opgaven als het maken van proces- en financiële afspraken.
Inmiddels is voor de Zuidvleugel/Zuid-Holland een gebiedsagenda deel A opgesteld met visies en ambities. De opgaven waar de Zuidvleugel/Zuid-Holland voor staat leidt tot vijf keuzes om tot een metropolitane topregio te komen. Gekozen wordt om de innovatieve economie te bevorderen, stedelijk te intensiveren, het landschap dicht bij huis te brengen, de bereikbaarheid te verbeteren en de water- en energiekansen te benutten. Hierna volgt een korte uitleg per thema.
Innovatieve economie bevorderen
Versteviging van de internationale concurrentiepositie begint in het metropolitane gebied, met een grotere wervingskracht van de steden. Er wordt ingezet op versterking van de drie economische ‘pieken’ in de Zuidvleugel: het haven-industrieel complex, de greenports en Den Haag Internationaal (recht, vrede, veiligheid en ontwikkeling). Om de economie weerbaarder te maken stimuleert de regio ook opkomende clusters: life & health sciences (de vierde ‘piek’), deltatechnologie en energietransitie, en kansrijke sectoren zoals doorbraaktechnologieën, toerisme en de creatieve sector.
Stedelijk intensiveren
In de Zuidvleugel zal de nadruk meer komen te liggen op bouwen binnen het bestaand stedelijk gebied. Dit kan alleen via klimaatbestendige en duurzame stedelijke ontwikkeling en wanneer ook het voorzieningenniveau voldoende meegroeit. Door binnenstedelijk uit te breiden blijft het landschap open en groen, trekken de steden meer arbeidskrachten en bedrijvigheid aan en worden de bestaande infrastructuur en het openbaar vervoer beter benut.
Landschap dicht bij huis brengen
Vanwege de metropolitane ontwikkeling gaan landschappen aan betekenis toenemen en een landschappelijk netwerk vormen. Het gaat om het ontwikkelen van gebieden van ‘groenblauwe’ topkwaliteit die goed bereikbaar moeten zijn en voldoende recreatiemogelijkheden moeten bieden. Dit is zowel van belang voor de stadsbewoners (recreatie), als voor natuurbehoud (biodiversiteit) en economie (landbouw en vestigingsklimaat). Dit heeft een intensiever gebruik van deze gebieden tot gevolg. Daarnaast zullen de beleidsprogramma’s voor Groene Hart, kust en delta verder tot uitvoering worden gebracht.
Bereikbaarheid verbeteren
Verdere metropoolvorming vergt ook versterking van de verkeer- en vervoernetwerken in en tussen de steden. Net als in andere metropolitane gebieden is het openbaar vervoernetwerk essentieel voor het functioneren van de dagelijkse economie. Met investeringen in deze netwerken kunnen verkeers- en vervoersbewegingen op de doorgaande verbindingen beperkt worden, waardoor de congestie op deze verbindingen zoveel mogelijk wordt teruggedrongen. Daarnaast zijn selectieve investeringen nodig in achterlandverbindingen.
Water- en energiekansen benutten
Vanwege de ligging in de delta en aan de kust, is het noodzakelijk de komende jaren flink te investeren in waterveiligheid. Daarnaast vraagt de verstedelijking in combinatie met de klimaatverandering om een duurzame inrichting van de ruimte. De opgave is om klimaatbestendig en robuust te bouwen in de delta. Dit biedt kansen om te innoveren en daarvan te leren. Er wordt ingezet op kennisontwikkeling: niet alleen om het gebied droog, veilig en schoon te houden, maar ook om die kennis op de markt te brengen. De deltacommissie heeft de wateropgave stevig op de bestuurlijke agenda gezet. Nu is het zaak de duurzame verstedelijking in de delta te verankeren en de energieambities te realiseren.
Proces gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland
Deel A van de gebiedsagenda is in het Bestuurlijk Overleg MIRT in het najaar van 2009 besproken. De uitwerking naar deel B krijgt in 2010 haar beslag.
Over de gebiedsagenda deel B voor het bestuurlijk overleg MIRT wordt nu met de Zuidvleugelpartners en de regio's gesproken over de prioriteiten voor de komende jaren. Het is de bedoeling in het najaarsoverleg met het Rijk over deze prioriteiten afspraken te maken. Inzet van de provincie is ten eerste om de financiering van de reeds gemaakte afspraken rond te krijgen. Mocht er dan nog financiële ruimte zijn, dan zal de provincie deze inzetten op projecten die voortkomen uit de lopende MIRT-verkenningen.
De realisering van de vijf hoofdopgaven van de structuurvisie is nauw verbonden met de ontwikkelopgaven in de regio's. Op regioniveau worden concrete planuitwerkingen gemaakt en uitvoeringsprojecten gerealiseerd. Het gaat bijvoorbeeld om componenten van de twee netwerken (nieuwe infra en nieuwe groengebieden) en lopende sectorale programma's en projecten. Dergelijke projecten, waarvan het initiatief mede bij de regionale partijen ligt, hangen veelal samen met de provinciale activiteiten.
Het overleg over de uitvoeringsagenda van de structuurvisie richt zich voor alle regio's op het samenbrengen van al deze programma's en projecten. Doel hiervan is de aspecten van ruimtelijke ordening, samenhang en fasering en ruimtelijke kwaliteit te bespreken. Het sectoraal overleg tussen de provincie en de regio's wordt niet overgedaan, laat staan dat gemaakte afspraken worden doorkruist. In het verlengde hiervan zijn en blijven nieuw te maken uitvoeringsafspraken op sectorniveau een verantwoordelijkheid van de betreffende provinciale sector.
De komende budgettaire krapte maakt het noodzakelijk om samen met de regio's tot een goede prioritering te komen.
In de bijlage is voor de acht regio's een overzicht geboden van de meest relevante programma's en projecten en is een beknopte beschrijving gemaakt van de mogelijkheden om tot ruimtelijke samenhang te komen, gezien vanuit het provinciaal perspectief.
Vanuit dit overzicht kunnen de volgende vragen voor de agenda met de regio's worden geformuleerd:
- Zijn de geformuleerde opgaven en de daarin aan te brengen samenhang herkenbaar voor de regio en worden deze onderschreven? Daarbij gaat het om:
- De ruimtelijke opgaven zoals die zijn verwoord in de structuurvisie;
- De mate waarin aan de voor de uitvoering noodzakelijke ruimtelijke voorwaarden wordt voldaan (Wro-instrumenten, versnelling e.d.);
- De mate waarin lopende programma's en projecten elkaar beïnvloeden en er werk met werk gemaakt kan worden (bijv. onteigening/grondverwerving, aansluiting op andere projecten, fasering ed.);
- De drie bovenregionale opgaven:
- Zuidvleugelnet;
- Zuidvleugelgroenstructuur;
- Ruimtelijke kwaliteit;
- Wat is de gewenste betrokkenheid van de regio's ten aanzien de onderwerpen op:
- De beleidsagenda t.b.v. doorwerking in de provinciale structuurvisie?
- De onderzoeksagenda t.b.v. de kennisvragen rond implementatie en trendmatig onderzoek voor de langere termijn?
- Welke aanvullende onderwerpen zijn vanuit de regionale optiek gewenst op de agenda te plaatsen en welke afspraken zou de regio over die onderwerpen willen maken?
- Op welke wijze kan bij komende bezuinigingen tot een onderling afgestemde prioriteitstelling worden gekomen?
De provincie heeft in de structuurvisie aangegeven hoe Zuid-Holland er in 2020 uit moet zien. In deze paragraaf wordt ingegaan op de investeringen die met de uitvoering van maatregelen en projecten gemoeid is. Het gaat hier om de bijdrage van de provincie. Het is gewenst in het overleg met de partners ook hun bijdragen en die van derden in beeld te brengen. In deze eerste editie van de uitvoeringsagenda is dat nog niet gebeurd.
De lopende programma's en projecten in de provincie Zuid-Holland omvat ruim € 1,8 miljard aan investeringen in de periode tot 2020. Deze uitgaven zijn verspreid over de hele provincie en betreffen de opgaven in zijn geheel. Een deel van deze gelden zijn reeds uitgegeven. De verwachte uitgaven voor de komende twee jaar (2010-2011) beslaan € 642 miljoen. De meeste uitgaven betreffen de traditionele provinciale verantwoordelijkheden voor infrastructuur en het landelijk gebied. Daarnaast investeert de provincie in de Zuid-Hollandse economie via het stimuleren van de greenports en de herstructurering van bedrijventerreinen. Bovendien probeert de provincie met het programma sanering verspreide glastuinbouw de verrommeling van het landelijk gebied tegen te gaan. Al deze programma's hebben middelen beschikbaar die de provincie bereikbaar, leefbaar en economisch sterk maken.
Voor de wat langere termijn (2e helft van de planperiode) zijn in de visie doelen verwoord, waarvan de dekking voor de uitvoering nog niet rond is. Deze bedragen zijn niet of slechts gedeeltelijk in de meerjarenbegroting van de provincie opgenomen. Zij maken geen onderdeel uit van de genoemde € 1,8 miljard. Overleg met regionale partners en het Rijk moet de ontbrekende dekking dichterbij brengen. Gezien het feit dat alle overheden in de nabije toekomst met krimpende budgetten worden geconfronteerd is onderlinge afstemming over prioritering en fasering van de uitvoering bijzonder belangrijk. De uitvoeringsagenda kan daar vanwege het overzicht op het geheel en de focus op samenhang behulpzaam bij zijn.
De tabel op de volgende pagina’s geeft een samenvattend overzicht van de inzet van provinciale middelen in de uitvoering van ruimtelijk beleid. Per programma zijn de provinciale investeringen weergegeven.
Toelichting op de tabel:
- bedragen in miljoenen euro's;
- bedragen betreffen de provinciale bijdrage in de investering;
- bedragen betreffen de totale bedragen die bij de investering horen en niet de resterende budgetten vanaf 2010.
Tabel 5.1 Overzicht provinciale investeringen per programma
| MPI | |||
| Programmatotaal t/m 2013 | Periode 2010-2011 | Waarvan belangrijkste 3 projecten (mln. €) | |
| Wegen | 627,4 | 168,7 | N 210 Wegvak Krimpenerwaard (12,7) |
| N 207 Zuidwestelijke Randweg Gouda (11,9) | |||
| N 219 Omleiding Zevenhuizen (11,3) | |||
| OV | 328,9 | 158,6 | RGL Oost (40,5) |
| Milieueisen OV (20) | |||
| Voorziening bijdrage Leiden RGL Oost (12) | |||
| Fiets | 144 | 41,2 | Den Haag CS - Leiden (5,5) |
| Tunnel Den Haag Rotterdam Hofpleinlijn (2,8) | |||
| Nederhardinxveld Molenpolder (2,4) | |||
| Verkeersveiligheid | 91,8 | 45,1 | Projecten Duurzaam Veilig (20,8) |
| N 223 Westland (8,1) | |||
| N 215 Melissant - Dirksland (4,5) | |||
| Vaarwegen | 120,9 | 39,2 | 2e sluiskolk Julianasluis (11,2) |
| Vaarwegmanagement (6,2) | |||
| St. Sebastiaanbrug (5,5) | |||
| Totaal MPI | 1.313* | 452,8 | |
* Exclusief doorkijk MPI 2014-2019 à € 210 mln.
| ILG (nader bewerkt) | |||
| Programmatotaal | Periode 2010-2011 | Waarvan belangrijkste 3 projecten (mln. €) |
|
| Ecologische Hoofdstructuur (EHS) | 110 | 45 | Restveen/waterparel 325 ha Zuidplas (25) |
| Krimpenerwaard (3) | |||
| Nieuwe Dordtse Biesbosch (1) | |||
| Vitaal platteland | 14 | 4 | Plattelandontwikkelingsprogramma POP (4) |
| Recreatie om de Stad (RodS) | 210 | 66 | Nieuwe Dordtse Biesbosch (14) |
| Bentwoud (11) | |||
| Eendragtspolder (8) | |||
| Westelijke veenweiden | 89 | 19 | Nieuwkoopse plassen (9) |
| Gouwe Wiericke (6) | |||
| Krimpenerwaard (4) | |||
| Versnelde inrichting | 16 | 16 | Poelzone Westland (3) |
| Bleiswijkse zoom (3) | |||
| Oostpolder Gouda (2) | |||
| Totaal ILG | 439* | 150 | |
* Financiering geregeld tot 2013
| Ruimte voor Economie | ||
| Programmatotaal t/m 2013 | Periode 2010-2011 | |
| 50,3 | 24,4 | |
| Saneren verspreide glastuinbouw (Actieprogramma greenports & overige projecten) | ||
| Programmatotaal tot 2020 | Periode 2010-2011 | |
| 26 | 15 | |
| Totaal belangrijkste programma's | Periode 2010-2011 | |
| 1.828,3 | 642,2 | |
Een bijzondere status binnen de provincie hebben de Integrale Ruimtelijke Projecten (IRP's). De provinciale investeringen in de IRP’s zijn als volgt opgebouwd:
Tabel 5.2 Provinciale investeringen IRP’s
| Aantal hoofdopgaven | Aantal belangen | ILG-EHS | Omschrijving | MPI V&V | Omschrijving | Overige middelen | Omschrijving | Fietspaden | |
| Zuidplaspolder | 5 | 13 | € 25 | 325 ha restveen en Waterparel | € 15 | Randwegen Waddinx-veen (N207 corridor) | ja | ||
| € 4 | 50 ha Vredenburghzone | € 75 | Parallelstructuur A12 | ||||||
| € 7 | Infrastructuur glastuinbouw (energieweb) | ||||||||
| As Leiden Katwijk | 4 | 10 | €2,4 | € 80 € 80 |
Rijnlandroute RijnGouwelijn-West |
€ 1,8 | Co-financiering Biolife Science | ja | |
| Delflandse Kust | 5 | 6 | € 22 | Kwaliteitsverbetering Zwakke Schakels Delflandse Kust en Zandmotor |
ja | ||||
| PMR | 4 | 5 | € 2 | 20 ha RodS | € 9*1 | 600 ha Buytenland | ja | ||
| Oude Rijnzone | 4 | 9 | € 10 | Maximabrug | € 4,5 | Herstructurering bedrijventerrein (UHB-middelen) | ja | ||
| € 5,5 | In aanvulling op Nota Ruimte-middelen (€ 30), ter realisatie van de transformatievisie |
||||||||
| Hof van Delfland | 3 | 5 | € 2,2 | 33 ha saneren verspreide glastuinbouw | € 2,8 | 33 ha saneren verspreide glastuinbouw | ja | ||
| € 0,64 | Groenzone | € 1,8 | Groenzone | ||||||
| € 2.5*2 | Poelzone | € 2,0*2 | Poelzone | ||||||
| IODS | 4 | 8 | 100 ha groenblauwe lint | € 37,5 | Uitvoering IODS, incl. reservering verkeer | € 7,5 | Bijdrage groen | ja |
*1: betreft begroting 2005, wordt in komende jaren aan project besteed
*2: bedragen zijn inspanningsverplichtingen
Ambities en opgaven
In 2040 is de regio een bereikbare, economisch sterke eenheid. Belangrijke kans daarbij is het steviger vervullen van de schakelfunctie tussen de Zuidvleugel (Den Haag, Rotterdam) en de Noordvleugel (Amsterdamse regio) van de Randstad. Daarbij ligt het economische zwaartepunt op verdere ontwikkeling van de kenniscentra Leiden en Noordwijk en de integrale ontwikkeling van de greenport Bollenstreek. Verstedelijking vindt plaats binnen de As Leiden-Katwijk om zo de Bollenstreek open te houden. De bereikbaarheid is in 2040 verbeterd als gevolg van investeringen in de infrastructuur voor zowel het wegverkeer als het openbaar vervoer. Daarnaast is de kwaliteit en de ontsluiting van het landschappelijk netwerk in en om het stedelijk gebied verbeterd.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 1 en op kaart 1. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 1 Overzicht selectie programma’s en projecten in Holland-Rijnland
| HOLLAND RIJNLAND | |||
| Programma/Project (met deelprojecten) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| IRP As Leiden Katwijk | |||
| Ontwikkeling Valkenburg |
|
Stimulerend | Woningbouwlocatie met circa 5.000 woningen is gerealiseerd (ALK-totaal: ruim 15.000 woningen) |
| RijnlandRoute | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Hoogwaardige wegverbinding ten behoeve ontsluiting Holland-Rijnland aangelegd |
| RijnGouwelijn | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Hoogwaardige openbaar-vervoersverbinding tussen Gouda en Noordwijk - Katwijk is operationeel |
| Ontwikkeling in Biolifescience in Leiden |
|
Stimulerend | Hoeveelheid kennisintensieve bedrijven toegenomen |
| Rijksbufferzone Wassenaar |
|
Regisserend |
|
| Greenport Bollenstreek |
|
|
|
| IRP Oude RIjnzone | |||
| Herstructurering bedrijventerreinen en beperken nieuwe bedrijventerreinen |
|
|
Geherstructureerde bedrijfsterreinen |
| Nieuw bedrijventerrein - Ontsluiting N11 | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Ontsluiting Barrepolder via N11 is verbeterd |
| Woningbouw ten behoeve van RijnGouwelijn | Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus | Stimulerend | Gerealiseerde woningen |
| Openhouden landschap en aanleg recreatieve fietspaden |
|
Uitvoerend | Ecologische verbindingszones gerealiseerd, ontsluiting landschap voor recreatieve fietsers |
| MIRT | |||
| MIRT verkenning Integrale benadering Holland Rijnland (IBHR vervolgfase) | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Participerend | Bereikbaarheid + mogelijkheden voor woningbouw en werkgelegenheid verbeteren in Holland Rijnland rekening houdend met leefbaarheid, landschap en milieu |
| Actieprogramma Water | |||
| Nationaal Deltaprogramma |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| Actieprogramma Greenports | |||
| Greenport Boskoop |
|
|
Nadere afspraken te maken over concrete resultaten 2020 |
| Greenport Bollenstreek |
|
|
|
| Saneren verspreide glastuinbouw | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen |
|
Verspreide glastuinbouw gesaneerd, o.m. in Noordse Buurt |
| Groene Ruggengraat | |||
| Groene Ruggengraat |
|
|
Groene Ruggengraat is gerealiseerd |
| Zuidvleugelnet | |||
| Stedenbaan |
|
Stimulerend |
|
| Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel | Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus |
|
Nieuwbouw 24.100 woningen |
| Zuidvleugelgroenstructuur | |||
| Provinciaal landschap Wijk en Wouden | Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen | Regisserend |
|
| Provinciaal landschap Hollands Plassengebied | Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen | Regisserend |
|
| Provinciaal landschap Duin, Horst en Weide | Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen | Regisserend |
|
| Bereikbaarheid | |||
| N207 Capaciteitsverruiming Alphen - Leimuiden | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Doorstroming N207 Alphen - Leimuiden in verbeterd |
| Buscorridor Alphen - Schiphol | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Buscorridor Alphen - Schiphol is gerealiseerd |
| Buscorridor Duin- en Bollenstreek | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Buscorridor Duin- en Bollenstreek is gerealiseerd |
| Noordelijke Randweg Rijnsburg | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Duidelijkheid over tracé en uitvoeringstraject |
| Noordelijke ontsluiting Greenport | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Duidelijkheid over tracé en uitvoeringstraject |
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden gerealiseerd conform planning Fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwaliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten |
Kaart 1 Overzicht selectie programma’s en projecten Holland-Rijnland
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt.
Voor Holland-Rijnland betekent deze benadering het volgende:
- De ontwikkeling van de greenport Bollenstreek en de woningbouwopgave in de regio is onlosmakelijk verbonden aan de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur (Rijnlandroute en RijnGouwelijn). Daarom is het zaak de integrale benadering van deze problematiek nog steviger op te pakken. In het verlengde hiervan geldt dat de ontwikkeling van Valkenburg onlosmakelijk verbonden is met de aanleg van de RijnlandRoute en de RijnGouwelijn (conform het motto Eerst bewegen, dan bouwen). Ook de ontwikkeling van de groene buffer is randvoorwaardelijk voor de ontwikkeling van Valkenburg.
Dat de follow-up van de MIRT-verkenning Integrale benadering Holland Rijnland (IBHR) hierbij dient te worden betrokken geldt als een vanzelfsprekendheid. - De ontwikkeling van de Oude Rijnzone biedt een totaalpakket aan samenhangende activiteiten (economie, infrastructuur (RijnGouwelijn, N207), wonen, groen). Een kwaliteitsverbetering van dit gebied kan niet tot stand komen indien deze samenhang wordt losgelaten.
- Voor de greenports spelen rond samenhang twee kwesties
- Voor de greenport Boskoop is verwerking van de Integrale structuurvisie greenport Boskoop in de structuurvisie aan de orde nadat dit document eenmaal door de gemeenteraden is vastgesteld.
- Voor de glastuinbouw in de Rijnstreek geldt dat voor de verdere ontwikkeling hiervan de nodige, provincie-overstijgende afstemming nodig is vanwege de greenport Aalsmeer. Ook de ontwikkeling van infrastructuur kan hiervan niet los worden gezien.
- Zuidvleugelnet: het stedelijke netwerk geldt als bovenregionale opgave waarvoor per definitie ook op regionaal niveau vanuit de samenhang naar de voortgang gekeken moet worden.
- De ontwikkeling van de provinciale landschappen biedt veel kansen de diverse investeringen in onderlinge samenhang te brengen. De aanleg van nieuwe recreatieve routes in de vorm van fietspaden is van groot belang voor de mate waarin de provinciale landschappen hun recreatieve functie kunnen vervullen. Daarom wordt het fietspadenplan in samenhang bezien met de ontwikkeling van de provinciale landschappen en vormt het een bouwsteen voor de uitwerking hiervan. De ontwikkeling van de Groene Ruggengraat biedt kansen om met name de ontwikkeling van het provinciaal landschap Hollands Plassengebied en de ontwikkeling van de Nieuwkoopse plassen evenals de ontwikkeling van het project de Venen meer integraal te benaderen om zo te komen tot een samenhangend pakket aan maatregelen.
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van gebiedsprofielen zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden.
- De veelheid van twee IRP’s én drie provinciale landschappen plus enkele landschappen waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt, roept voor Holland-Rijnland de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Zo blijkt in Holland-Rijnland dat de Oude Rijnzone min of meer wordt doorkruist door de Groene Ruggengraat. Voorts vormt de Oude Rijnzone een verbindingszone tussen twee provinciale landschappen. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s en - in het geval van Holland-Rijnland – zelfs een aangrenzende andere provincie maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgaven
In 2040 is de regio Haaglanden in samenwerking met de Rotterdamse regio doorgegroeid tot een aantrekkelijke internationale toplocatie. Het is in de regio prettig wonen en leven. In de steden zijn groene aders en aantrekkelijke landschappen zijn niet ver weg. Den Haag vervult een belangrijke rol in de wereld op bestuurlijk niveau als internationale stad van vrede, recht en veiligheid. Als vestigingsplaats van ministeries en de regering speelt Den Haag ook een belangrijke rol in het nationale bestuur. Delft ontwikkelt zich in samenhang met Leiden tot een centrum voor innovatie en onderzoek voor economische clusters met potentie. De regio is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor kenniswerkers. De greenport Westland-Oostland is in 2040 volledig ingepast in het stedelijk netwerk. Om dit alles te bereiken is interne en externe bereikbaarheid een randvoorwaarde.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 2 en op kaart 2. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 2 Overzicht selectie programma’s en projecten in Haaglanden
| HAAGLANDEN | |||
|
Programma/Project |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| IRP Hof van Delfland | |||
|
|
Regisserend |
|
|
|
|
Diverse ILG EHS en RODS projecten gerealiseerd, w.o. Groenzone (356 ha), Oranje Buitenpolder (88 ha) |
| Saneren verspreide glastuinbouw |
|
|
Gesaneerde verspreide galstuinbouw (33 ha) |
| IRP IODS | |||
|
Versterken van de natuurkwaliteit en uitbreiden recreatief netwerk |
|
|
Diverse ILG EHS en RODS projecten gerealiseerd, w.o. Groenblauw lint (100 ha) |
| Verbetering bovenregionale ontsluiting | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Stimulerend | A4 Midden Delfland gerealiseerd |
| IRP Delflandse Kust | |||
|
Delflandse kust |
|
Uitvoerend |
|
| Zandmotor |
|
|
Zandmotor gerealiseerd |
| Verbetering regionale ontsluiting | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Bereikbaarheid verbeterd |
| Actieprogramma Water | |||
| Nationaal Deltaprogramma |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| Actieprogramma greenports | |||
| Herstructurering integrale gebiedsontwikkeling |
|
|
2.900 ha geherstructureerd gebied |
| Saneren verspreide glastuinbouw | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen |
|
42 ha verspreide glastuinbouw gesaneerd |
| Multimodale greenport logistiek | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid | Stimulerend | Verbeterde multimodale greenport logistiek |
| Duurzame Greenports |
|
Stimulerend | Duurzaam opererende Greenport |
| MIRT | |||
| MIRT verkenning Haaglanden | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Stimulerend | Optimale ontwikkelings-en-investerings-strategie 2020-2040 |
| Zuidvleugelnet | |||
| Stedenbaan |
|
Stimulerend |
|
| Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel | Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus |
|
64.500 nieuwe woningen gebouwd |
| Science Port Holland | |||
| Project Science Port Holland | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid |
|
|
| Zuidvleugelgroenstructuur | |||
| Provinciaal landschap Midden Delfland, Duin, Horst en Weide en Wijk en Woude |
|
|
|
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden gerealiseerd conform planning Fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwaliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit (alleen voor 3 prov. landschappen) | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten |
Kaart 2 Overzicht selectie programma’s en projecten in Haaglanden
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt.
Voor Haaglanden betekent deze benadering het volgende:
- IRP Delflandse Kust: dit IRP bevat diverse ruimtelijke vraagstukken die in samenhang uitgewerkt moeten worden (zie ook item 6);
- MIRT-verkenning Haaglanden: een optimale ontwikkeling- en investeringstrategie voor de periode 2020-2040 veronderstelt dat de verkenning de ruimtelijk-economische samenhang voldoende in kaart brengt;
- Zuidvleugelnet: het stedelijke netwerk geldt als bovenregionale opgave waarvoor per definitie ook op regionaal niveau vanuit de samenhang naar de voortgang gekeken moet worden;
- De drie provinciale landschappen bieden de kans samenhang te brengen in bescherming, ontwikkeling en beheer evenals de financiering van een gezamenlijk investeringsprogramma;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van gebiedsprofielen zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
- Het in samenhang bezien van de IRP’s Delflandse Kust en Hof van Delfland en de ontwikkeling van de greenport maakt het mogelijk te komen tot een forse verbetering van dit gebied tussen Den Haag en Rotterdam, vooral waar het gaat om het verbinden van gebieden. De veelheid van vier IRP’s én drie provinciale landschappen roept voor Haaglanden de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Zo is in Haaglanden de afstemming tussen het provinciale landschap Midden Delfland en het IRP Hof van Delfland een aandachtspunt. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgave
In 2040 bestaat er in de regio Midden-Holland een goede balans tussen de groenblauwe ruimte (Groene Hart) en de nieuwe verstedelijkingsopgaven in de Zuidplaspolder. De regio is een aantrekkelijk gebied om te wonen, te werken en te recreëren. Het economische zwaartepunt ligt daarbij op de ontwikkeling van de greenports en de economische componenten van de Zuidplaspolder. Als gevolg van een aantal stevige ingrepen is de ontsluiting van de regio fors verbeterd. Daarnaast is ingesprongen op actuele trends en ontwikkeling als bodemdaling, krimp en klimaatverandering.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 3 en op kaart 3. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 3 Overzicht selectie programma’s en projecten in Midden-Holland
| MIDDEN-HOLLAND | |||
| Programma/Project (met deelprojecten) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| IRP Zuidplaspolder | |||
| 280 hectare glas, waarvan 200 hectare nieuw en 80 hectare herontwikkeling, incl. opzetten energieweb |
|
Stimulerend, zo nodig participerend | 200 hectare nieuw glas is gerealiseerd, 80 hectare glastuinbouw is geherstructureerd en functionerend energieweb voor areaal nieuw glas |
| 110 hectare bedrijventerreinen |
|
Regisserend | 110 hectare neiuw bedrijventerrein is aangelegd |
| Ontwikkelen van restveen en een waterparel, waaronder 325 hectare EHS |
|
|
325 hectare EHS is aangelegd |
| Ontwikkelen van Vredenburghzone en Boogpark |
|
|
80 hectare recreatief groen is aangelegd |
| 7000 woningen met het accent op landelijk wonen in aan te leggen landschap en dorpsuitbreidingen |
|
Regisserend | 7.000 woningen zijn gebouwd |
| Bereikbaarheid - parallelstructuur A12 en Moordrechtboog | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend |
|
| Busontsluiting Zuidplaspolder | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Busontsluiting gerealiseerd |
| Westelijke Randweg Wadddinxveen | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Stimulerend | Zuidelijk gedeelte (ten behoeve van ontsluiting glastuinbouwgebied) is gerealiseerd |
| Actieprogramma Water | |||
| Nationaal Deltaprogramma |
|
|
Verkenning 2010-2-14 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| Actieprogramma greenports | |||
| Greenport Boskoop |
|
|
Nadere afspraken te maken over concrete resultaten herstructurering 2020 |
| Saneren verspreide glastuinbouw | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen |
|
Verspreide glastuinbouw gesaneerd |
| Duurzame Greenports |
|
Stimulerend | Duurzaam opererende greenport (pot- en containerteelt) |
| Groene Ruggengraat | |||
| Veenweidepact Krimpenerwaard |
|
|
2.450 hectare natuurgebied |
| Veenweidepact Gouwe Wiericke |
|
|
3.000 ha duurzaam watersysteem en afremmen bodemdaling |
| Zuidvleugelnet | |||
| Stedenbaan |
|
Stimulerend | Programma ambitiedocument Stedenbaan is gerealiseerd |
| Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel | Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus |
|
14.500 woningen (incl. Zuidplas) |
| Verstedelijkingsafspraken | |||
| Verstedelijkingsafspraken Groene Hart |
|
|
Stedelijke verdichting |
| Zuidvleugelgroenstructuur | |||
| Provinciaal landschap Bentwoud/Rottemeren |
|
|
|
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden zijn aangelegd conform programmering fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwaliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend |
Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten |
| Hollandsche IJssel | |||
| Project Hollandsche IJssel |
|
|
Deel van 40 saneringen, 10 woningbouwlocaties, 10 ha getijdennatuur en 9 recreatievoorzieningen gerealisserd |
Kaart 3 Overzicht selectie programma’s en projecten in Midden-Holland
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt.
Voor Midden-Holland betekent deze benadering het volgende:
- De ontwikkeling van de Zuidplaspolder als woon- en werkgebied is onlosmakelijk verbonden aan de realisatie van een aantal grootschalige infrastructurele projecten, zoals de Moordrechtboog. In samenhang met de bovenregionale opgave Zuidvleugelnet kan de ontwikkeling rondom de Gouweknoop versneld worden;
- De realisatie van de Groene Ruggengraat biedt kansen om de ontwikkeling van de Krimpenerwaard en het gebied Gouwe-Wiericke meer in samenhang te bezien, mede met het oog op kwaliteitsverbetering van dit gedeelte van het Groene Hart;
- De ontwikkeling van de greenport Boskoop is in grote mate afhankelijk van de aanleg en verbetering van infrastructuur op (boven)regionaal niveau, zoals de ontwikkeling van de Westelijke Randweg en de verbetering van de N207;
- Het provinciale landschap Bentwoud biedt de kans samenhang te brengen in bescherming, ontwikkeling en beheer evenals de financiering van een gezamenlijk investeringsprogramma;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van gebiedsprofielen zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
- De veelheid van twee IRP’s én een provinciaal landschap plus vijf landschappen waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt roept voor Midden-Holland de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Zo is de Oude Rijnzone zowel IRP als gebiedsprofiel-gebied en ligt het als een verbindingszone tussen twee andere gebiedsprofiel-gebieden. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s en - in het geval van Midden-Holland – zelfs twee aangrenzende andere provincies maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgaven
De ambities voor de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden liggen vooral op het behoud en de versterking van de grote landschappelijke en ecologische kwaliteiten van het gebied. De provinciale inzet is dan ook vooral gericht op deze kwaliteiten en in mindere mate op de economische versterking van het gebied, al dan niet in combinatie met verbetering van de bereikbaarheid. De verstedelijkingsopgave in deze regio is vooral gelegen in de Merwedezone, waarbij de realisatie van de MerwedeLingelijn een belangrijke bijdrage levert aan de bereikbaarheid per openbaar vervoer.
Een groot deel van de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden is onderdeel van het Groene Hart en bestaat uit een veenweidelandschap dat gekenmerkt wordt door rust, stilte en openheid. De landbouw is hier als grondgebruiker het belangrijkst. Er wordt gewerkt om vraagstukken op te lossen die op lange termijn de omstandigheden van de landbouw beïnvloeden. Dit zijn de voortgaande bodemdaling en de verzilting. Geprobeerd wordt de bodemdaling af te remmen. Onderzoek moet uitwijzen welke aanpassingen in het waterpeilbeheer noodzakelijk zijn.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 4 en op kaart 4. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 4 Overzicht selectie programma’s en projecten in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
| ALBLASSERWAARD-VIJFHEERENLANDEN | |||
| Programma/Project (met deelprojecten) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| Actieprogramma Water | |||
| Nationaal Deltaprogramma |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| Verstedelijkingsafspraken | |||
| Verstedelijkingsafspraken Groene Hart |
|
|
|
| Groene Ruggengraat | |||
| Robuuste verbindingen (ook onderdeel Actieprogramma Water) |
|
|
+/- 600 ha ingeericht gebied (gepland voor na 2014) |
| Uitvoeringsprogramma Groene Hart | |||
| Schelluinen-West (nieuw regionaal centrum transportdoeleinden) |
|
|
35 ha nieuw regionaal centrum |
| Zuidvleugelnet | |||
| MerwedeLingelijn, inclusief vier nieuwe haltes | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | MerwedeLingelijn, inclusief nieuwe haltes, gerealiseerd en in gebruik |
| Merwedezone | |||
|
|
Regisserend | Regiopark gerealiseerd conform te maken afspraken provincie - regio |
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwaliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten |
Kaart 4 Overzicht selectie programma’s en projecten in Alblasserwaard-Vijfheerenlanden
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt.
Voor de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden betekent deze benadering het volgende:
- De ontwikkeling van de Groene Ruggengraat biedt mogelijkheden om te komen tot een samenhangende visie op het landelijk gebied in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, waarbij de functies van natuurontwikkeling, recreatief medegebruik en landbouw een plek krijgen, mede in relatie tot de mogelijke investeringen in het landelijk gebied;
- De MerwedeLingelijn heeft de potentie te fungeren als drager van toekomstige ruimtelijk-economische ontwikkelingen;
- Het project Merwedezone omvat een samenhangend pakket van maatregelen, waarbij economische functie en ruimtelijke kwaliteit worden ontwikkeld;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
- Alblasserwaard-Vijfheerenlanden vormt in zijn geheel een van de 17 landschappen waarvoor in Zuid-Holland via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt. Hoewel afstemmingsvraagstukken met andere ruimtelijke plannen zoals provinciale landschappen en IRP’s niet spelen, geven de aangrenzende andere regio’s en twee aangrenzende andere provincies aanleiding voor regio-overstijgende afstemming. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgaven
De ambities voor de Stadsregio Rotterdam liggen vooral op het economisch vlak. De ontwikkeling van de mainport Rotterdam is van nationaal belang, de provinciale ambitie is er dan ook vooral op gericht deze ontwikkeling te stimuleren, gecombineerd met een ontwikkeling van de groene structuren in de regio ten behoeve van het behoud en de verbetering van de leefbaarheid van de regio. Daarnaast zijn er tal van investeringen nodig waar het gaat om het versterken van de bereikbaarheid van de regio.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 5 en op kaart 5. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 5 Overzicht selectie programma’s en projecten in Stadsregio Rotterdam
| STADSREGIO ROTTERDAM | |||
| Programma/Project (met deelprojecten) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| IRP Hof van Delfland | |||
|
|
Regisserend |
|
|
|
|
Diverse ILG-EHS en RodS projecten gerealiseerd, w.o. Groenzone (356 ha) en Oranje Buitenpolder (88 ha) |
| Saneren verspreide glastuinbouw |
|
|
Gesaneerde verspreide glastuinbouw (33 ha) |
| IRP IODS | |||
| Versterken van de natuurkwaliteit en uitbreiden recreatief netwerk |
|
|
Diverse ILG-EHS en RodS projecten gerealiseerd, w.o. Groenblauw lint (100 ha) |
| Verbetering bovenregionale ontsluiting | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Stimulerend | A4 Midden Delfland gerealiseerd |
| IRP Delflandse Kust | |||
| Verbeteren regionale ontsluiting |
|
Regisserend | Regionale ontsluiting Hoek van Holland verbeterd |
| IRP Mainportontwikkeling Rotterdam (750 ha nieuw groen) | |||
| 150 ha Rotterdam - Noord |
|
Regisserend | 150 hectare recreatie-/natuurgebied gerealiseerd en in beheer |
| 600 ha Midden IJsselmonde Project Buytenland |
|
Uitvoerend | 600 hectare recreatie- /natuurgebied gerealiseerd en in beheer |
| Actieprogramma Water | |||
| Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta |
|
Participerend |
|
| Nationaal Deltaprogramma, deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| Compenserende maatregelen kierbesluit (zoetwatervoorziening Voorne) | Realiseren en in stand houden van een robuust en veerkrachtig watersysteem | Uitvoerend | Zoetwatervoorziening gerealiseerd |
| MIRT | |||
| MIRT verkenning Rotterdam Vooruit | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Participerend | Besluitvorming over o.a. 2e westelijke oeververbinding |
| MIRT verkenning Antwerpen Rotterdam (VAR) | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Participerend | Gewenste ruimtelijk-economische ontwikkelingen in gebied tussen Antwerpen en Rotterdam |
| Bereikbaarheid | |||
| Diverse verbeteringen N209 A13-Lansingerland | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Verbeterde bereikbaarheid gereed |
| Actieprogramma greenports | |||
| Saneren verspreide glastuinbouw | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen |
|
Verspreide glastuinbouw gesaneerd |
| Herstructurering Lansingerland |
|
|
Duidelijkheid over de gewenste ontwikkelingen |
| Multimodale greenport logistiek | Behouden en aantrekken bedrijvigheid en werkgelegenheid | Stimulerend | Verbeterde multimodale greenport logistiek |
| Zuidvleugelgroenstructuur | |||
| Provinciale Landschappen IJsselmonde, Midden Delfland (IRP) en Rottemeren/Bentwoud | Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen | Regisserend |
|
| Deltapoort |
|
Regisserend | Realisatie nieuw groen en recreatiegebied |
| Zuidvleugelnet | |||
| Stedenbaan |
|
Kaderstellend | Programma 2020 uit Ambitiedocument Stedenbaan is gerealiseerd |
| Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel | Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus |
|
63.800 woningen gebouwd |
| ILG-Ecologische Hoofdstructuur/Recreatie om de Stad | |||
| Spuimond West |
|
|
185 ha EHS gerealiseerd |
| Rottezoom |
|
|
125 ha RodS gerealiseerd |
| Hoeksepark |
|
Kaderstellend | 119 ha RodS gerealiseerd |
| Project Kijvelanden |
|
|
64 ha RodS gerealiseerd |
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwalliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | Gebiedsprofiel opgesteld + toegepast in ontwikkelingsprojecten |
| Hollandsche IJssel | |||
| Project Hollandsche IJssel |
|
|
Deel van 40 saneringen, 10 woningbouwlocaties, 10 ha getijdennatuur en 9 recreatievoorzieningen gerealiseerd |
Kaart 5 Overzicht selectie programma’s en projecten in Stadsregio Rotterdam
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt. Nu is de Stadsregio Rotterdam in zoverre een bijzondere regio dat het beschikt over een (met de provincie in gezamenlijkheid vastgesteld) uitvoeringsprogramma. Dit uitvoeringsprogramma behorende bij RR2020 komt in formele zin te vervallen maar zal als leidraad voor de uitvoering worden gecontinueerd, inclusief de daarin verwoorde verantwoordelijkheidsverdeling. Daarover zullen provincie en stadsregio nadere afspraken maken, als uitwerking van de overeenkomst met de VZHG over de samenwerking.
Naast continuering van de gemaakte afspraken in het kader van RR2020, betekent de benadering om te zoeken naar punten van samenhang voor de Stadsregio Rotterdam het volgende:
- IRP Delflandse Kust: dit IRP bevat diverse ruimtelijke vraagstukken die in samenhang uitgewerkt moeten worden;
- Zuidwestelijke delta: bij het vormgeven van het Nationaal Deltaprogramma zullen de aandachtspunten van de stadsregio Rotterdam zoals die eerder zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta moeten doorwerken;
- MIRT-verkenning Antwerpen Rotterdam (VAR): de verkenning zal de ruimtelijk-economische samenhang voldoende in kaart dienen te brengen;
- MIRT-verkenning Rotterdam VooRuit: de verkenning zal de ruimtelijk-economische samenhang voldoende in kaart dienen te brengen;
- De provinciale landschappen bieden de mogelijkheid meer samenhang te brengen in de diverse opgaven voor deze gebieden;
- De afspraken over Stedenbaan worden opgeschaald tot het Zuidvleugelnet;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
- De veelheid van vier IRP’s én twee provinciale landschappen plus een landschap waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt roept voor de stadsregio Rotterdam de vraag op hoe de afstemming tussen dit alles moet verlopen. Daar komt bij dat aangrenzende andere regio’s maken dat hier ook regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgaven
De Hoeksche Waard wordt gekenmerkt door zijn grote landschappelijke waarde. De openheid en de ruimtelijke karakteristiek maken dat dit gebied rust en ruimte uitstraalt. De provinciale ambitie is er op gericht om deze kwaliteiten te behouden en waar mogelijk te versterken. Daarnaast is de regio gelegen binnen de Zuidwestelijke delta, wat betekent dat de provinciale inzet gericht is op versterken van het watersysteem en inspelen op de specifieke problematiek die speelt in de regio. Tenslotte ligt de regio gunstig ten opzichte van Rotterdam en Antwerpen, zodat de aanleg van de A4-Zuid door deze regio een belangrijke opgave is.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 7 en op kaart 7. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 7 Overzicht selectie programma’s en projecten in de Hoeksche Waard
| HOEKSCHE WAARD | |||||
| Programma/Project (met deelgebieden) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invullen ontwikkelende rol | Resultaten 2020 | ||
| Actieprogramma Water | |||||
| Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta |
|
Participerend | Veilig deltagebied | ||
| Nationaal Deltaprogramma |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma | ||
| Actieprogramma Greenports | |||||
| Saneren verspreide glastuinbouw | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen |
|
Versreide glastuinbouw gesaneerd | ||
| Verstedelijkingsafspraken | |||||
| Verstedelijkingsafspraken Zuidwestelijke delta |
|
|
2.400 nieuwe woningen gebouwd | ||
| ILG-Ecologische Hoofdstructuur/Vitaal platteland | |||||
| Spuimond oost |
|
|
188 ha nieuwe natuur gerealiseerd | ||
| Oosterse Bekade Gorzen |
|
|
65 ha nieuwe natuur gerealiseerd | ||
| Uitvoeringsprogramma Nationaal landschap Hoeksche Waard |
|
|
Div. projecten maken gebruik van subsidieregeling landelijk gebied (onderdeel vitaal platteland ILG) | ||
| Fietspaden | |||||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan | ||
| Ruimtelijke kwaliteit | |||||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in projecten | ||
Kaart 7 Overzicht selectie programma’s en projecten in de Hoeksche Waard
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt.
Voor de Hoeksche Waard betekent deze benadering het volgende:
- Het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta biedt kansen om een aantal ontwikkelingen op het gebied van natuur- en landschapsontwikkeling te bundelen en in samenhang te ontwikkelen;
- Bij het vormgeven van het Nationaal Deltaprogramma zullen de aandachtspunten van de regio Drechtsteden zoals die eerder zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta moeten doorwerken;
- Het uitvoeringsprogramma behorende bij de regionale structuurvisie HW biedt tezamen met de provinciale programma's en projecten de mogelijkheid op onderlinge samenhang te sturen;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
- De Hoeksche Waard is een gebied waarvoor via een gebiedsprofiel aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt. Uitgezonderd het Nationaal Landschap Hoeksche Waard zijn er geen IRP’s of provinciale landschappen. De aangrenzende andere drie regio’s en de aangrenzende andere provincie maken niettemin dat hier wel regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgaven
De ambities voor de Drechtsteden liggen vooral op het gebied van de stedelijke ontwikkeling in de vorm van het verbeteren van de bereikbaarheid en daaraan gekoppeld de verstedelijking rondom het Zuidvleugelnet. Tevens ligt de focus op de ontwikkeling en herstructurering van bedrijventerreinen, vooral in relatie tot de mainport Rotterdam.
Daarnaast ligt de focus op het versterken van de ecologische kwaliteiten van het gebied in combinatie met het versterken van het watersysteem, gelet op de ligging in de Zuidwestelijke delta. In 2040 is de regio Drechtsteden een regio geworden waar stad en natuur in samenhang ontwikkeld zijn.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regio-overleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 6 en op kaart 6. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 6 Overzicht selectie programma’s en projecten in de Drechtsteden
| DRECHTSTEDEN | |||
| Programma/Project (met deelprojecten) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| Actieprogramma Water | |||
| Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta |
|
Participerend | Veilig Deltagebied |
| Nationaal Delta Programma, deelprogramma Rijnmond-Drechtsteden |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| Zuidvleugelgroenstructuur | |||
| Deltapoort |
|
Regisserend | Realisatie nieuw groen en recreatiegebied |
| Provinciaal Landschap IJsselmonde | Vitale en waardevolle landschappen behouden en ontwikkelen | Regisserend |
|
| ILG-Ecologische Hoofdstructuur/Recreatie om de Stad | |||
| Nieuwe Dordtse Biesbosch |
|
|
Realisatie nieuwe natuur en recreatiegebied 377 ha EHS en 400 ha RodS |
| Polder Stededijk |
|
|
42 ha EHS gerealiseerd |
| Project Waalbos |
|
|
185 ha RodS gerealiseerd |
| Project Develbos |
|
|
11 ha RodS gerealiseerd |
| Zuidvleugelnet | |||
| Stedenbaan |
|
Stimulerend | Ambitiedocument Stedenbaan gerealiseerd |
| Verstedelijkingsafspraken Zuidvleugel | Zorgen voor een kwalitatief en kwantitatief afgestemd aanbod in woonmilieus |
|
Circa 12.000 woningen (nieuwbouw) |
| HOV Drechtsteden | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Stimulerend | Gerealiseerd |
| Merwedezone | |||
| Regiopark Merwedezone, inclusief herstructurering bedrijventerreinen en duurzame energiewinning |
|
Regisserend | Regiopark gerealiseerd conform te maken afspraken provincie - regio |
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwaliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | gebiedsprofiel opgesteld + toegepast in projecten |
kaart 6 Overzicht selectie programma's en projecten in de Drechtsteden
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Deze uitvoeringsagenda is gericht op het vinden van samenhang om te komen tot een slagvaardige uitvoering van de ontwikkelingsopgaven uit de provinciale structuurvisie. Juist deze samenhang zorgt ervoor dat opgaven meer integraal benaderd worden. Daardoor ontstaat een grotere kans dat die opgaven worden bereikt.
Voor de Drechtsteden betekent deze benadering het volgende:
- Het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta biedt kansen om een aantal ontwikkelingen op het gebied van veiligheid, natuurontwikkeling, recreatie en water te bundelen en in samenhang te ontwikkelen. Hieronder vallen in ieder geval de projecten Nieuwe Dordtse Biesbosch, Polder Stededijk en Develbos;
- Bij het vormgeven van het Nationaal Deltaprogramma zullen de aandachtspunten van de regio Drechtsteden zoals die eerder zijn vastgelegd in het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke delta moeten doorwerken;
- De ontwikkeling van het Zuidvleugelnet vormen een opschaling van de afspraken die in de regio zijn gemaakt over Stedenbaan;
- Het provinciale landschap IJsselmonde biedt de mogelijkheid meer samenhang te brengen in de diverse opgaven voor dit gebied;
- Sturen op ruimtelijke kwaliteit: in het proces van totstandkoming van het gebiedsprofiel zal per definitie naar samenhang op regionaal niveau gezocht gaan worden;
- In het gebied van Drechtsteden liggen een provinciale landschap plus een landschap waarvoor via gebiedsprofielen aan ruimtelijke kwaliteit wordt gewerkt. De afstemming tussen deze gebieden speelt hier minder dan in andere regio’s. De aangrenzende andere drie regio’s en de aangrenzende andere provincie maken niettemin dat hier wel regio-overstijgende afstemmingsvraagstukken liggen. Aard en omvang hiervan zullen weliswaar eerst nader bepaald moeten worden. Vaststaat dat de afstemming over deze materie bij uitstek een onderwerp is voor het regionaal overleg.
Ambities en opgaven
De regio heeft specifieke ambities en opgaven op het gebied van economische ontwikkeling, leefbaarheid, natuur en water. In de toekomst krijgt Goeree-Overflakkee te maken met een afnemend aantal inwoners. Bevolkingskrimp kan grote gevolgen hebben voor het aanbod van voorzieningen als sportverenigingen, winkels en bankkantoren. Het wordt moeilijker bestaande woningen te verkopen. Bestaande bronnen van werkgelegenheid als landbouw, visserij, industrie en handel hebben het moeilijk. Het eiland moet daarom op zoek naar nieuwe economische mogelijkheden, bijvoorbeeld in de recreatie, de zorgsector of in duurzame energie. Er zijn kansen voor meer windenergie aan de oostkant, naast een mogelijke getijdecentrale in de Brouwersdam en kansen voor zonne-energie of biomassavergisting. Maar vooral recreatie biedt nieuwe kansen, niet alleen bij de Brouwersdam maar ook op de rest van het eiland, bijvoorbeeld gekoppeld aan de unieke havenkanalen en jachthavens.
De provincie Zuid-Holland werkt samen met de regio aan een recreatieve, economische en energievisie voor het eiland.
Door de Haringvlietsluizen op een kier te zetten (Kierbesluit) zal het Haringvliet gedeeltelijk brak worden. Ook voor het Krammer-Volkerak zijn er plannen om zout water toe te laten. Grevelingen is al zout, maar zonder getij. Uitvoering van het Kierbesluit en de plannen voor het Krammer-Volkerak en de Grevelingen moeten de natuurlijke getijdebeweging deels terugbrengen en de nadelige gevolgen van stilstaand water (blauwalg) voorkomen. Het eiland wordt dan meer omringd door zout water. Het Kierbesluit en de aanwezige zoute kwel betekenen dat de zoetwatervoorziening anders geregeld moet worden en dat nagedacht moet worden over de gevolgen van verzilting voor de landbouw.
Programma’s en projecten
Een selectie van (met het oog op de agendering voor regiooverleg) relevant geachte programma’s en projecten die een bijdrage leveren aan de provinciale ambities en opgaven is weergegeven in tabel 8 en op kaart 8. Kaart 9 verschaft een provinciebreed overzicht.
Tabel 8 Overzicht selectie programma’s en projecten in Goeree-Overflakkee
| GOERREE-OVERFLAKKEE | |||
| Programma/Project (met deelprojecten) |
Belangen op grond van Structuurvisie | Invulling ontwikkelende rol | Resultaten 2020 |
| Actieprogramma Water | |||
|
Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta |
|
Participerend | Veilige deltagebied |
| Nationaal Deltaprogramma, deelprogramma Zuidwestelijke Delta (lange termijn) |
|
|
Verkenning 2010-2014 is uitgevoerd en vertaald in concreet programma |
| ILG-Ecologische Hoofdstructuur | |||
| Zuiderdiep |
|
|
223 hectare natuurgebied gerealiseerd |
| Roxenissepolder |
|
|
165 hectare natuurgebied gerealiseerd |
| Noordrand |
|
|
190 ha natuurgebied gerealiseerd |
| MIRT | |||
| MIRT verkenning Grevelingen |
|
Participerend | Samenhangende pakket van maatregelen in Grevelingen, w.o. verbeterde waterkwaliteiten natuurwaarden en getijdencentrale |
| Verstedelijkingsafspraken | |||
| Verstedelijkingsafspraken Zuidwestelijke delta |
|
|
2.100 woningen gebouwd |
| Buscorridor Goerree-Overflakkee | Verbeteren interne en externe bereikbaarheid | Uitvoerend | Verminderde reistijdvertraging |
| Fietspaden | |||
| Uitvoering Fietspadenplan |
|
|
Fietspaden zijn aangelegd conform programmering Fietspadenplan |
| Ruimtelijke kwaliteit | |||
| Sturen op ruimtelijke kwaliteit | Belevingswaarde verbeteren en verrommeling verminderen | Regisserend | Gebiedsprofiel opgesteld en toegepast in ontwikkelingsprojecten |
Kaart 8 Overzicht selectie programma’s en projecten op Goeree-Overflakkee
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Enkele gezamenlijke ateliers hebben bijgedragen aan de totstandkoming van een regionale structuurvisie. Deze is in concept vastgesteld. Op basis van deze visie is tezamen met de lopende programma's en projecten de samenhang in de uitvoering nader te benoemen. Uiteindelijk moet dit leiden tot een samenhangend pakket aan projecten en opgaven op basis waarvan nadere afspraken zullen worden gemaakt tussen regio en provincie. Het is nu te vroeg om concreet te benoemen welke afspraken met partners gemaakt moeten worden, omdat eerst inhoudelijk overeenstemming bereikt moet worden over de gezamenlijke ambities. In de eerste herziening van deze uitvoeringsagenda zullen concrete agendapunten worden benoemd waarover nadere afspraken gemaakt moeten worden.
Kaart 9 Overzicht programma's en projecten (provinciebreed)
NB Voor een verklaring van de ondergrond van deze kaart dient de legenda van de functiekaart van de Structuurvisie te worden geraadpleegd.
Klik hier voor een beter leesbare versie van de kaart.
De stedenbaanmonitor is een voorbeeld van een monitor waar die samenhang nu ook al centraal is gesteld (zie figuur 1). Per gebied of meetpunt wordt een samenhangend beeld van enkele sectorale indicatoren gegeven, bijvoorbeeld van aantal inwoners, arbeidsplaatsen en in- en uitstappers van het openbaar vervoer.
Figuur 1 Voorbeeld Stedenbaanmonitor
